آریا جوان - طرفداری / در سلسله گزارش‌های «ورزش ایران در سال 1401»، عملکرد فدراسیون‌های ورزشی را بررسی می‌کنیم. در این قسمت به فدراسیون‌های ورزش‌های زورخانه‌ای و همگانی می‌پردازیم...
سال 1401 برای فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی با شوکی بزرگ همراه بود و ورزش‌های همگانی نیز جنجال و استعفا داشت.
ثبت آیین پهلوانی و زورخانه‌ای در یونسکو از سوی جمهوری آذربایجان، شوک بزرگی به اهالی ورزش و فرهنگ ایران وارد کرد. سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) آذر سال 1401 از ثبت «فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای» به نام جمهوری آذربایجان در فهرست میراث ناملموس بشری خبر داد.
در ادامه مقامات وزارت ورزش و جوانان و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این باره اظهار نظر کردند. همچنین مدیران فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی به این اتفاق واکنش نشان دادند. محور مشترک صحبت‌های آنها رویه متداول در یونسکو برای ثبت میراث ناملموس از طرف کشورهای مختلف و نبود انحصار برای کشوری خاص بود.
رییس فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی هم در این باره صحبت و تاکید کرد از طریق وزارت امور خارجه برای جلوگیری از ثبت این میراث به نام آذربایجان تلاش می‌کند؛ تلاشی که بعید بوده و هست به نتیجه دلخواهی منجر شود.
علیرضا حیدری قهرمان سابق کشتی جهان یکی از افرادی بود که به شدت از فدراسیون پهلوانی و زورخانه‌ای انتقاد و تاکید کرد عده‌ای با موضوعات ملی مشکل داشته، دوست دارند از بین برود و ظاهرا قرابت‌شان با فرهنگ دیگری است. عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم واکنش جالبی داشت و معتقد بود اگر ایران چیزی را ثبت می‌کند و سال‌ها بعد کشوری تخصیصی می‌‌زند و چیزی به آن اضافه می‌کند، هیچ مشکل قانونی ندارد.
بازار
طوفان فدراسیون جدید
در حالی که بسیاری از فدراسیون‌های ورزشی در نیمه نخست سال 1401 رییس نداشته و روزهایی سراسر بلاتکلیفی را تجربه می‌کردند، وزارت ورزش و جوانان 30 مرداد سال گذشته تصمیم گرفت فدراسیونی به جمع فدراسیون‌های موجود اضافه کند. در همین راستا وزیر ورزش و جوانان حکم تاسیس فدراسیون «آمادگی جسمانی» را ابلاغ کرد.
جالب اینجا بود که وزارت ورزش و جوانان، هدف از تشکیل فدراسیون جدید «آمادگی جسمانی» را افزایش بهره‌وری و چابک‌سازی فدراسیون «ورزش‌های همگانی» دانست، در حالی که انشقاق فدراسیونی به دو فدراسیون دیگر شاید در ظاهر به معنای تمرکز بیشتر روی یک موضوع و ارتقای کیفیت باشد ولی در عمل هزینه‌های جانبی زیادی را به بدنه ورزش تحمیل می‌کند.
بنا بر ادعای وزارت ورزش، فدراسیون نوظهور «آمادگی جسمانی» قرار شده تحرک بدنی و تندرستی افراد جامعه را افزایش دهد و کم‌تحرکی شدید ناشی از بیماری کرونا را جبران کند. طبق آماری که دبیر فدراسیون ورزش‌های همگانی، میانه اسفند سال 1400 اعلام کرد سرانه ورزش در ایران بر اساس گزارش نشریات بین‌المللی به طور میانگین 13 دقیقه است؛ آماری که 22 دقیقه با میانگین جهانی فاصله داشته و البته بر تحرک تمامی 85 میلیون ایرانی دلالت ندارد چرا که بخشی از جامعه به صورت حرفه‌ای ورزش می‌کنند و آمار آنها بر همه افراد جامعه تقسیم می‌شود.
علی خلیلی که مدیرکلی ورزش و جوانان استان زنجان را در کارنامه داشت از سوی حمید سجادی مامور شد سکان هدایت فدراسیون جدید را در دست بگیرد و آمار سرانه ورزش در ایران را به میانگین جهانی نزدیک کند. نکته قابل توجه جایی بود که این فدراسیون بیش از یک دهه پیش با تصمیم مسئولان وقت ورزش به انجمن، تنزل درجه یافت و چرخه‌ای که پیش‌تر تجربه شد، به روال سابق بازگشت؛ این در حالی است که کشورهای توسعه یافته حتی در ساختارهای عظیم سیاسی و اقتصادی به دنبال کوچک‌سازی و چابک‌سازی هستند ولی در ورزش ایران تعداد فدراسیون‌ها افزایش یافت، در حالی که به‌جز چند فدراسیون خاص مانند «ورزش روستایی»، «ورزش دانش‌آموزی»، «ورزش کارگری» و «ورزش بیماران خاص»، نیازی به تبدیل هر حرکت ورزشی به فدراسیونی جداگانه نیست!
به جرات می‌توان گفت نیمی از فدراسیون‌های موجود هیچ خروجی مشخصی نداشته و صرفا مصرف‌کننده بودجه‌ای هستند که می‌تواند در رشته‌های دیگر به مدال‌آوری و کسب قهرمانی ختم شود. آمادگی جسمانی در اوایل دهه 90 فدراسیون داشت، در ادامه انجمن شد و زیر نظر فدراسیون ورزش‌های همگانی قرار گرفت و رباب شهریان، رییس این فدراسیون هم به معاونت امور ورزش بانوان وزارت ورزش رفت.
ماموریت رییس ناراضی تمدید نشد
هفتم آبان 1401 وزارت ورزش، احمد گواری را به عنوان جایگزین خلیلی در فدراسیون جدید معرفی کرد. گواری پیش‌تر در چندین فدراسیون ورزشی مانند ورزش‌های نابینایان و کم‌بینایان و همچنین تیراندازی در سمت سرپرستی فعالیت داشت. علی خلیلی هم به عنوان سرپرست فدراسیون ورزش‌های همگانی معرفی شد تا جانشین افشین ملایی در این فدراسیون شود.
افشین ملایی 25 تیر سال 1399 با کسب اکثریت آرای اعضای مجمع به عنوان رییس فدراسیون ورزش‌های همگانی انتخاب شد و وزارت ورزش حکم ماموریت او برای حضور در این فدراسیون را صادر کرد. این حکم هر ساله از سوی وزارت ورزش برای ادامه فعالیت ملایی در فدراسیون ورزش‌های همگانی صادر می‌شد اما به دنبال اختلافات به وجود آمده، سینا کلهر معاون فرهنگی و توسعه ورزش همگانی وزارت ورزش از تمدید ماموریت او امتناع کرد.
وزارت ورزش بی‌توجه به موج اعتراضات، 26 انجمن، کمیته و گروه دیگر را هم از فدراسیون ورزش‌های همگانی جدا کرده و به نوعی قدرت‌نمایی کرد. 14 شهریور 1401 جمعی از اعضای فدراسیون ورزش‌های همگانی به صورت دسته‌جمعی استعفا کردند تا نارضایتی خود را از تصمیم متولی ورزش ایران نشان دهند. به دنبال این اقدامات، ارکان اجرایی فدراسیون ورزش‌های همگانی شامل محمدرضا فروحی دبیر فدراسیون، ایمان متقیان‌نژاد نایب رییس آقایان، نسیم بن یعقوب ثانی نایب رییس بانوان، ناهیده جباری رییس آکادمی، علیرضا مهدوی رییس سازمان ورزش‌های تفریحی و رقابتی و نیما حسن‌زاده رییس سازمان توسعه فعالیت بدنی در اعتراض به این تصمیمات از مسئولیت‌های خود استعفا کردند. 15 شهریور هم 6 رییس انجمن و کمیته فدراسیون ورزش‌های همگانی در اعتراض به تصمیمات غیرکارشناسی وزارت ورزش و جوانان تصمیم به استعفا گرفتند.
در پی جنجال‌های ادامه‌دار در این فدراسیون، معاون سابق فرهنگی و توسعه ورزش همگانی وزارت ورزش به گفت‌وگویی رادیویی با دبیر مستعفی فدراسیون پرداخت. عبدالحمید احمدی این سمت را در دولت گذشته و وزارت مسعود سلطانی‌فر برعهده داشت و حالا سینا کلهر در این پست تحت نظر حمید سجادی فعالیت می‌کند. احمدی در دولت فعلی هم به عنوان مشاور کنار وزیر قرار گرفت ولی در ماجرای تشکیل فدراسیون آمادگی جسمانی نظری متفاوت با کلهر داشت. البته بسیاری، کلهر را بازیگر نقش اصلی در انشعاب آمادگی جسمانی از فدراسیون ورزش‌های همگانی می‌دانستند.
البته آذر سال 1401 سید محمد پولادگر معاون توسعه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای وزارت ورزش و جوانان در نامه‌ای خطاب به احمد گواری سرپرست فدراسیون آمادگی جسمانی، از بازگشت انجمن یوگا به فدراسیون ورزش‌های همگانی خبر داد. سوم شهریور، پولادگر با ارسال نامه‌ای به فدراسیون ورزش‌های همگانی از جدایی 26 انجمن، کمیته و گروه این فدراسیون و پیوستن به فدراسیون آمادگی جسمانی از جمله یوگا خبر داده بود اما بعد از گذشت کمتر از چهار ماه، تصمیم خود را عوض کرد تا نشان دهد برخلاف آنچه ادعا شده، بررسی‌های کارشناسی و دقیقی صورت نگرفته است.