آریا جوان -
چشم‌انداز قیمت نفت همچنان بسیار غبارآلود و به‌شدت تحت تأثیر شیوع سویه‌های جدید کرونا در جهان است، اما روندی که سبب عبور قیمت نفت خام برنت از مرز 86 دلار در هر بشکه، به‌عنوان رکود هفت ساله شده، این احتمال را تقویت کرده که سویه اومیکرون کرونا تأثیر معناداری را بر روند شتابان احیای اقتصاد جهان نخواهد داشت و انتظار کسری عرضه نفت در سال 2022 به‌شدت تقویت شده است.
سطح ذخیره‌سازی نفت جهان در سال 2021 به‌شدت کاهش یافت و در پایان سال 2021 کمتر از متوسط پنج ساله پیش از شیوع کرونا (2019-2015) است. بسیاری از تولیدکنندگان اوپک‌پلاس به حداکثر ظرفیت تولید خود رسیده‌اند؛ شتاب رشد تولید نفت شیل در صورت تغییر برنامه‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های بهره‌بردار حداقل 6 تا 9 ماه طول خواهد کشید. به این ترتیب نگاه‌ها به قیمت‌های 100 دلار در هر بشکه دوخته شده است.
آمارهای موجود حاکی از آن است که هنوز هیچ منبعی قیمت نفت 100 دلار در هر بشکه را برای سال 2022 پیش‌بینی نکرده است. تنها بانک آمریکا (مریل لینچ) پیش‌بینی کرده که قیمت نفت برنت در سه ماهه دوم به 95 دلار برای هر بشکه خواهد رسید.
افزون بر این حجم مبادلات برای قراردادهای اختیار خرید 100 دلار در هر بشکه در ماه گذشته به‌شدت افزایش یافته است. تعداد قراردادهای فعال در بازار مشتقات برای خرید آتی‌های نفت خام برنت با سررسید ژوئن در قیمت 100 دلار در هر بشکه از میانه دسامبر 2021 تا 15 ژانویه دو برابر شده و در این فاصله قیمت آتی‌های ژوئن 2022 بیش از 10 دلار در هر بشکه رشد داشته است. این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد در بازار نفت انتظارات برای قیمت نفت 100 دلار در هر بشکه به‌تدریج در حال تقویت است.
مرز 100 دلار در هر بشکه در بازار نفت همواره یک نقطه اوج روانی بزرگ بوده است. قیمت نفت برای یک دوره چهار ساله پس از بحران مالی سال 2008 جهان بالاتر از 100 دلار در هر بشکه معامله می‌شد، سطحی که رئیس آژانس بین‌المللی انرژی «منطقه خطر» نامید.
سرانجام این قیمت‌ها به لطف نوآوری جدید برای تولید نفت شیل و جایگزینی سوخت‌های فسیلی با انرژی‌های جدید کاهش یافت و از مرز 100 دلار سقوط کرد، البته کشورهای تولیدکننده نفت نیز قیمت‌های 100 دلار در هر بشکه را نمی‌خواهند و این موضوعی بوده که اخیراً وزیر نفت عمان به‌صراحت عنوان کرده است. به تعبیری جهان برای چنین قیمت‌های نفتی آمادگی ندارد و می‌تواند فشار زیادی را بر قیمت‌های سوخت، تورم و معیشت مردم در کشورهای واردکننده نفت وارد کند.
شاخص قیمت مصرف‌کننده در آمریکا اخیراً به بالاترین سطح هفت ساله خود رسیده و مقام‌های فدرال رزرو برای سه مرحله افزایش نرخ بهره برنامه‌ریزی کرده‌اند. مصرف‌کنندگان اروپایی همچنان با قیمت بالای گاز طبیعی درگیر هستند، حتی کشورهای تولیدکننده نفت از این مشکلات مصون نبوده‌اند و قزاقستان با ناآرامی‌های داخلی ناشی از افزایش قیمت گاز مایع درگیر شده است.
البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که قیمت‌های نفت سه رقمی می‌تواند فشار بزرگ‌تری را بر اقتصادهای غیردلاری به‌دلیل تقویت ارزش دلار در مقایسه با 10 سال قبل وارد کند. ارزش دلار آمریکا در برابر سبد مرجع ارزهای بین‌المللی هم‌اکنون 25 درصد بالاتر از آخرین باری است که قیمت نفت از مرز 100 دلار در هر بشکه عبور کرد و این موضوع هزینه‌های واقعی مصرف یا واردات نفت را برای چین، اروپا و دیگر کشورهای واردکننده غیردلاری افزایش می‌دهد. افزایش انتظاری نرخ بهره از سوی فدرال رزرو سبب می‌شود ارزش دلار در برابر دیگر اسعار حتی بیشتر نیز شود.
امکان دارد قیمت نفت به این زودی به 100 دلار در هر بشکه نرسد، اما بی‌تردید احتمال آن افزایش یافته است. علائمی در حال ظهور است که تقاضا در حال تقویت شدن است. سود پالایشی برای سوخت جت، به‌عنوان آخرین بازاری که پس از سقوط سال 2020 در فرآیند احیا است، از ماه نوامبر تاکنون دو برابر شده است؛ تولیدکنندگان نفت شیل با احتیاط بیشتری به قیمت نفت 80 دلار در هر بشکه واکنش نشان می‌دهند؛ عملکرد اوپک پلاس تاکنون نیز نشان می‌دهد که اعضا به سیاست‌های توافقی بیشتر علاقه‌مندند تا واکنش متناسب به تحولات جاری بازار، البته اگر توان واکنشی داشته باشند. اگر عرضه همچنان بدون کشش بماند، باید قیمت‌ها برای مهار رشد تقاضا افزایش یابد، شاید فراتر از 100 دلار در هر بشکه.
منبع: مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی