بزرگنمايي:
آریا جوان - به لطف اختراع نیکولا تسلا است که این متن به صفحه‌نمایش دستگاهی می‌رسد که شما آن را از رویش می‌خوانید.
مایکل کراوس، مورخ و فیلم‌ساز به بی‌بی‌سی می‌گوید: «تسلا به نظر من نه‌فقط پدر الکتریسیته و ارتباطات جهانی است بلکه کسی است که ایده‌هایی جلوتر از زمانه خود داشت. او چنان خلاقیت و بصیرتی داشت که توانست نقش مهمی در پیشرفت نسل بشر ایفا کند.»
اما در سال‌های اواخر دهه 1890، وقتی تسلا روی صحنه سالنی در دانشگاه کلمبیا در نیویورک لوله‌هایی درخشان در دست داشت و آخرین اختراعش ترانسفورماتورنوسانی را معرفی می‌کرد، جهان همچنان در تاریکی بود.
ایوان ریس مورس در کتابش به نام نیکولا تسلا و آینده الکتریکی می‌نویسد: «الکتریسیته چیزی متعلق به آینده بود و بیشتر مردم فقط درجاهایی خاص که آن را به نمایش می‌گذاشتند، آن را می‌دیدند.»
اما این وضعیت به‌زودی تغییر کرد.
چراغ‌های درخشان
نیکولا تسلا در یک سخنرانی پاریس
نیکولا تسلا در سال 1856 در امپراتوری هابسبورگ اتریش به دنیا آمد. اسمیلجان، شهر زادگاهش در حال حاضر بخشی از کرواسی است هرچند خانواده‌اش صرب بودند. او در جوانی زادگاهش را به‌قصد رسیدن به کلان‌شهر پرنور و درخشان نیویورک ترک کرد.
در سال 1884 به نیویورک رسید و قرار شد مشغول به کار با مخترع و تاجر معروف توماس ادیسون شود.
آقای کراس می‌گوید: «او از دنیایی قدیمی آمد اما به‌سرعت تبدیل به شخصیت تأثیرگذار دوران مدرن شد.»
آن‌طور که یکی از دیگر زندگی‌نامه نویس‌های او به نام اینز ویتکر می‌گوید تسلا که مهندس مکانیک و برق و یک آینده‌گرا بود وقتی قدم به خاک ایالات‌متحده گذاشت، فقط چند سنت در جیب داشت ولی همراه آن نقشه به‌دقت محاسبه‌شده‌ای از یک دستگاه پرنده هم با خود آورده بود.
درنهایت این ماشین پرنده نبود که تسلا را به شهرت رساند. او تا سالها مشغول کامل کردن و بهبود بخشیدن موتورهای جریان متناوب بود.
او دقیقاً در بهترین زمان وارد ایالات‌متحده شد. درست درزمانی که رقابت بین انواع مختلف موتورهای متناوب بالاگرفته بود.
الکتریکی کردن جهان
تسلا در آزمایشگاه خود در کلرادو اسپرینگز1899 با «فرستنده بزرگ‌نمایی» خود نشسته است
جهان در حال پیشرفت بود و منابع انرژی بیشتری موردنیاز بود. به همین دلیل رقابت سنگینی برای راه‌های آسان‌تر و به‌صرفه‌تر تولید و انتقال انرژی برای رساندن به موتورها و روشن نگه‌داشتن چراغ‌ها در جریان بود.
آقای موروس به بی‌بی‌سی گفت: «در آن دوران دو روش انتقال انرژی باهم در رقابت بودند.»
نبرد انتقال انرژی بین یک مهندس و مخترع آمریکایی به نام جورج وستینگ هاوس بود و دیگری رئیس تسلا، توماس ادیسون . هدف این بود که مشخص شود جریان متناوب (ای سی) برای انتقال الکتریسیته بهتر است یا جریان مستقیم (دی سی).
شرکت توماس ادیسون بر روی جریان مستقیم برق (دی سی) سرمایه‌گذاری کرده بود که فقط در یک‌جهت می‌تواند حرکت کند، مسافت کمتری طی می‌کند و ولتاژ ثابتی دارد.
اما جریان متناوب الکتریسیته می‌تواند در چند جهات حرکت کند، به فاصله‌های دورتر می‌رسد و می‌توان میزان ولتاژ آن را بالا یا پایین برد. چون این روش می‌تواند مسافت‌های طولانی را پوشش بدهد یعنی می‌تواند الکتریسیته را مناطق بیشتری برساند.
خاکستر تسلا و وسایل شخصی او امروزه در موزه نیکولا تسلا در بلگراد صربستان نگهداری می‌شود
مارک سایفر که نویسنده بیوگرافی تسلا است به پادکست شاهد تاریخ بی‌بی‌سی گفت: «مقایسه این دو مانند مقایسه اسب یا کالسکه بچه با هواپیمای جت است.»
وقتی تسلا به نیویورک رسید، نقشه طراحی یک هواپیمای جت را در جیب داشت. او وقتی هنوز در اروپا بود مدت‌ها تجربیاتی بابا جریان متناوب کرده بود و توانسته بود اولین موتور القایی‌اش را در سال 1883 بسازد.
اما ازآنجایی‌که ادیسون به کار با جریان مستقیم اصرار داشت، از هم جدا شدند و کمی بعد وستیینگ هاوس حق امتیاز سیستم تغییردهنده تناوب ترانسفورمر ها و موتورهای آن را از تسلا خرید.
طراحی تسلا می‌توانست با سیستمی که بسیار مقرون‌به‌صرفه بود انرژی را به مسافت‌های دور منتقل کند و هنوز هم از آن استفاده می‌شود.
تسلا، مرد نمایش
تندیس تسلا در مرکز تحقیقاتی سابق خود در ایالت نیویورک
ایوان زوریک، مسئول نمایش آثار در موزه نیکولا تسلا در بلگراد به بی‌بی‌سی می‌گوید: «ما هنوز از جریان متناوب الکتریسیته استفاده می‌کنیم و فرآیند تولید و انتقال الکتریسیته همچنان بر پایه ایده‌های تسلا است.»
دقیقاً همین‌طور است. روش تسلا هنوز هم اصلی‌ترین روش تولید الکتریسیته، انتقال و توزیع آن است. همچنین بسیاری از وسایل الکتریکی امروزی برای کار کردن به یکی دیگر از اختراعات او وابسته‌اند.
آقای زوریک می‌گوید: «موتورهای القایی در زمان خود بسیار نوآورانه بودند و امروز هم همچنان در صنایع و در بسیاری از وسایل الکتریکی خانه استفاده می‌شوند حتی در اتومبیل‌های برقی.»
او در سال 1891 سیم‌پیچ تسلا را اختراع کرد. وسیله‌ای که جریان‌های زیبای الکتریکی از خود پخش می‌کند. او در تلاش بود راهی پیدا کند الکتریسیته را به شکل بی‌سیم منتقل کند. این اختراع هم هنوز در رادیو و دستگاه‌های تلویزیون و دیگر وسایل برقی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
دو سال بعد، تسلا و وستینگ هاوس در مناقصه نورپردازی نمایشگاه جهانی کلمبیا در شیکاگو برنده شدند. این نمایشگاه برای بزرگداشت 400 سالگی اکتشاف قاره آمریکا توسط اروپایی‌ها برگزار می‌شد و تسلا تبدیل به ستاره محبوب این رویداد شد.
آقای زوردیک می‌گوید: «وقتی مردم متوجه قدرت اختراع او شدند تسلا توانست شغل طراحی و ساخت نیروگاه آبشار نیاگارا را به دست بیاورد.»
این نیروگاه اولین نیروگاه آبی برق جهان بود و از 13 نوآوری که در ساخت آن به‌کاررفته بود، 9 اختراع متعلق به تسلا بود.
آقای مورس می‌گوید: «مردم او را به‌عنوان آقای تسلای شگفت‌انگیز می‌شناختند و او هم از این محبوبیت استفاده می‌کرد.»
او به‌زودی آزمایشگاه خودش را تأسیس کرد و مشغول کاربر روی ایده ارتباطات بی‌سیم و انتقال انرژی شد.
او در آزمایشگاه را به روی مردم عادی باز می‌کرد و به قول آقای مورس به‌خوبی نشان می‌داد نمایش گر فوق‌العاده‌ای است.
«او سعی می‌کرد ایده منحصربه‌فردش درباره یک دنیای بی‌سیم و انرژی مجانی را بازاریابی کند و بفروشد و هم‌زمان خودش را به‌عنوان تنها کسیکه قادر است این آینده را عملی کند معرفی کند.»
آینده بی‌سیم
تسلا درهای آزمایشگاه خود را به روی مطبوعات باز کرد و تلاش کرد کار خود را در زمینه برق بی‌سیم تبلیغ کند
درحالی‌که جهان متکی بر فرستادن پیام‌هایشان با کمک سیم‌ها بود، تسلا شروع به انجام آزمایش‌هایی برای فرستادن بی‌سیم پیام‌ها کرد.
اما او برای این آزمایش‌های جدید نیاز به بودجه و کمک مالی داشت. در اوایل دهه 1890 موفق شد کمک یکی از سرمایه‌داران آمریکایی به نام جی پی مورگان را جلب کند و با این کمک شروع به ساخت اول برج پخش بی‌سیم در جهان در لانگ آیلند کرد.
هدف بزرگ و نهایی او ایجاد یک شبکه ارتباط جهانی بود. سیستم بی‌سیمی که می‌توانست ارتباط صوتی و ویدیویی در سراسر جهان بدون هیچ اختلال زمانی ایجاد کند. شبکه‌ای که توسط آن اطلاعات برای همه و در همه‌جا قابل‌دسترسی باشد.
اما مورگان کمکش را قطع کرد.
آقای کلاس می‌گوید: «متأسفانه، بزرگ‌ترین رؤیای او، سیستم بین‌المللی فراهم کردن الکتریسیته و ارتباطات برای همه به نتیجه نرسید شاید چون دانش او هنوز به آنجا نرسیده بود و یا شاید تکنولوژی به‌اندازه کافی پیشرفت نکرده بود.»
تسلا به کار روی پروژه‌های مختلف ادامه داد اما معمولاً با کمبود بودجه مواجه می‌شد و بسیاری از ایده‌هایش به‌صورت نوشته و یادداشت‌هایی باقی ماندند شاید چون او به‌خوبی به این مسئله پی نبرده بود که علم و مهندسی فعالیت‌هایی متکی بر همکاری گروهی هستند و به افراد زیادی نیاز هست.
آقای مورس می‌گوید: «تسلا دچار خطایی اساسی شد. او واقعاً فکر می‌کرد تنها کسی است که می‌تواند آینده الکتریکی را عملی کند. او به همکاری و کار با هیچ‌کس علاقه نداشت.»
او بیشتر به‌عنوان شخصیتی عجیب و جالب به شهرت رسید. مردی که به آلودگی و باکتری‌ها وسواسی بیمارگونه داشت. مردی که پیش‌بینی‌هایش در مورد ارتباط به دیگر سیاره‌ها بسیار موردانتقاد قرار می‌گرفت.
مرگ تسلا
موزه نیکولا تسلا در بلگراد اکنون بسیاری از وسایل شخصی او را در خود جای داده است
آقای روزیک می‌گوید: «در سال 1951، به لطف و کمک برادرزاده‌اش، وسایل و متعلقات تسلا به بلگراد در صربستان فرستاده شد.»
چهار سال بعد موزه نیکولا تسلا در بلگراد تأسیس شد و هنوز سالانه هزاران نفر به دیدن آن می‌آیند. این موزه همچنین میزبان صدها محقق و پژوهشگر است زیرا 160 هزار برگ از مدارک شامل نقشه‌ها، طراحی‌ها و عکس‌های او در این موزه نگهداری می‌شوند.
هرچند بسیاری از مدارک تسلا در اینترنت قابل‌دسترسی است اما هنوز بسیاری از وسایل شخصی او در جعبه‌هایی نگهداری می‌شوند. زیرا ساختمان موزه فضای کافی برای به نمایش گذاشتن همه آن‌ها ندارد.
آقای زوریک می‌گوید: «ما در اینجا تخت خواب تسلا، یخچال، کمد لباس، 13 دست کت‌وشلوار، 75 کراوات، 40 جفت دستکش را هم در کنار بقیه چیزها نگهداری می‌کنیم. امیدواریم بتوانیم آن‌ها را هم در یک فضای بزرگ‌تر به نمایش بگذاریم.»
وسایل تسلا، از جمله مبلمانی که در اتاق هتلی که دهه آخر عمرش را در آن گذراند، در موزه استفاده کرد
در سال 1956، یک سال بعد از تأسیس موزه تسلا، یک واحد اندازه‌گیری، برای اندازه‌گیری شدت میدان مغناطیسی، به نام او نام‌گذاری شد.
چند خیابان، چندین مدرسه و فرودگاه‌هایی در صربستان و کرواسی به نام او نام‌گذاری شده‌اند. تصویر او روی اسکناس‌ها و سکه‌ها دیده می‌شود.
یک اتومبیل برقی بسیار مشهور ساخت ایالات‌متحده هم در سال 2018 به نام این مخترع نامیده شد. شرکت اسپیس اکس اتومبیل مدل تسلا رودستر را در موشک فالکون به کره مریخ فرستاد.
اما تسلا درباره آینده ما چه فکر می‌کرد؟
آقای زوریک می‌گوید: «به گمانم تسلا اگر الآن زنده بود می‌گفت بشریت بیشتر بر راحتی خود متمرکزشده است تا بر آینده و احتمالا از مشکلاتی می‌گفت این رفتار می‌تواند برای ما به وجود بیاورد.»