آریا جوان - چطور / کدام فرزندتان را بیشتر دوست دارید؟ احتمالا والدین پاسخ دقیقی به این سؤال نمی‌دهند. بر اساس بررسی 384 خانواده که فرزندانشان 3 تا 4 سال تفاوت سنی داشتند، 74درصد مادران و 70درصد پدران به یکی از فرزندان بیشتر علاقه داشتند. به‌اعتقاد دکتر پل هوک مایز، فرق گذاشتن بین فرزندان کاملا طبیعی است، اما به این معنی نیست که اشکالی ندارد و ممکن است منجر به آسیب‌های ماندگار به فرزندان شود. اگر شما هم درگیر فرق گذاشتن بین فرزندان هستید، نگران نباشید. چون روش‌هایی وجود دارند که با به‌کارگیری‌شان مطمئن شوید فرزندان شما به یک اندازه عشق دریافت می‌کنند. در ادامه، تعدادی راهکار ساده و عملی را ارائه کرده‌ایم.

1. احساستان را بپذیرد
اعتراف به فرق گذاشتن بین فرزندان خوشایند نیست، اما تظاهر به علاقه یکسان هم به تغییر وضعیت کمکی نمی‌کند. به‌اعتقاد دکتر هوک مایر، نکته مهم در فرق گذاشتن بین فرزندان این است که اجازه ندهید اولویت‌های شما بر تربیت فرزندان تأثیر منفی بگذارد. انکارکردن رفتارهای ناشی از فرق گذاشتن بین فرزندان، کمکی به حل مسئله شما نمی‌کند، اما با پذیرش آنها می‌توانید اقدامات مؤثرتری انجام دهید و به یک اندازه آنها را دوست داشته باشید.
2. با هرکدام از فرزندان جداگانه وقت بگذرانید
وقت‌گذراندن با فرزند موردعلاقه آسان است و والد و فرزند خوب با هم کنار می‌آیند. یعنی درگیری محدودی دارند، از بودن کنار هم لذت می‌برند، علایق و سرگرمی‌های مشابهی دارند و رابطه آنها بدون نیاز به برنامه‌ریزی هم عالی است. مسئله اصلی وقت‌گذراندن با کودکانی است که موردعلاقه والدین نیستند و اغلب تفریحات و سرگرمی‌های یکدیگر را درک نمی‌کنند. چه باید کرد؟
دکتر هوک به والدین پیشنهاد می‌کند وارد دنیای فرزندان‌ شوند و برای آنها زمان بیشتری بگذارند. در نظر بگیرید فرزندان شما به زمان و توجه یکسانی نیاز دارند. حتی اگر عاشق ورزش کشتی نیستید یا درک نمی‌کنید چرا کودکتان از تماشای قطارها لذت می‌برد، با او همراهی کنید. حداقل 1 بار در ماه برای هر فرزندتان زمانی ویژه در نظر بگیرید. علاوه‌ بر این، سعی کنید هرروز چند دقیقه با کودکان خود زمان صرف کنید. به آنها توجه و علاقه نشان دهید و مطمئن شوید تک‌تکشان احساس ارزشمندی می‌کنند.
3. در تنبیه و تشویق منصف باشید
قوانین تنبیه و تشویقتان برای هرکدام از فرزندانتان را بررسی کنید. برای فرزندان موردعلاقه خود استثنا قائل می‌شوید یا به همه امتیازات مشترکی می‌دهید؟ شاید اگر فرزند موردعلاقه شما کاری را فراموش کند، به‌نظرتان طبیعی باشد، اما وقتی فرزندان دیگر چنین اشتباهی بکنند، بهشان بگویید باید مسئولیت‌پذیرتر باشند و مدام بهشان تذکر بدهید.
البته منصف‌بودن به‌ این‌ معنا نیست که همیشه با آنها یکسان برخورد کنید. انتظارات شما درباره مسائل مختلف باید بر اساس سن و میزان بلوغ فرزندانتان باشد. فقط مطمئن شوید که علت فرق گذاشتن بین فرزندان منطقی باشد و میزان تنبیه و دریافت پاداش آنها نیز قوانین مشخصی داشته باشد.
4. همه فرزندانتان را بابت رفتارهای مثبتشان تشویق کنید
شاید بیشتر اوقات در حال تشویق فرزند محبوبتان باشید، در حالی‌ که باید همه فرزندان را بابت رفتار خوبشان تشویق کنید. مثلا از اینکه تکالیفشان را به‌موقع انجام داده‌اند قدردانی کنید یا از میزان صبوری آنها زمانی که مشغول انجام کارهای منزل هستید. اگر دیدید کار خوبی می‌کنند به‌جای تشکر ساده، تشویقشان کنید و دلیلش را به آنها توضیح دهید.
اگر یکی‌دو تا از فرزندانتان بیشتر از بقیه بازیگوش باشند، پیداکردن کارهای مثبت برای تحسین آنها سخت‌تر خواهد بود، اما حتما رفتار خوبی برای تشویق‌کردن آنها پیدا می‌کنید. تحسین احساس خوبی به آنها می‌دهد و با این کار نشان می‌دهید رفتار آنها برای شما ارزشمند است.
5. رفتاری نکنید که فرزندان احساس کنند بینشان فرق می‌گذارید
تصور کنید برای گردش روزانه با فرزندان خود در‌ حال قدم‌زدن هستید. فرزند کوچک شما بی‌قراری می‌کند و عقب مانده‌ است. شما با گفتن جمله‌ای مانند «اگر برادرت این‌قدر عقب نماند، می‌توانیم برویم و بستنی بخوریم»، به کودکی که عقب‌ مانده است احساس مقایسه‌‌شدن و درک‌نشدن می‌دهید، در‌ حالی‌ که می‌توانید با تشویق او به حرکت سریع‌تر، سبب نشاط و همراهی او شوید.
فراموش نکنید مقایسه فرزندان، آنها را مقابل یکدیگر قرار می‌دهد. هر کودکی توانایی‌های خاص خودش را دارد و منحصربه‌فرد است. مقایسه توانایی‌ها و نحوه انجام کارهای روزانه کودکان اغلب تشویق‌کننده نیست و نتیجه معکوس می‌دهد. مقایسه‌کردن در نهایت منجر به تسلیم‌شدن کودکان و اجتناب از تلاش بیشتر آنها می‌شود.
کودکان به‌طور طبیعی تلاش می‌کنند والدین را راضی نگه دارند و مقایسه آنها با یکدیگر سبب افزایش اضطراب و استرس‌ فرزندان می‌شود و عزت‌نفس آنها را کاهش می‌دهد. به‌خصوص زمانی که باور کنند خواهر و برادرشان بهتر از آنها هستند. راهنمایی و تشویق خصوصی کودکان اقدام بهتری است.
6. برای سازگارکردن آنها تلاش نکنید
اگر فرزندان شما دائما احساس می‌کنند اجازه دیدن برنامه‌های تلویزیونی خودشان را ندارند، چون خواهر یا برادر کوچکشان می‌ترسد یا نمی‌توانند غذاهای خاصی را بخورند زیرا خواهر یا برادرشان به آنها حساسیت دارد، ممکن‌ است برنجند. سعی کنید برای آنها فضایی فراهم کنید که هرکدام از برنامه‌های موردعلاقه خودشان بهره‌مند شوند. برای فرزندان شرایط دلخواه خودشان را ایجاد کنید و به‌جای مقابله، با آنها همدلی کنید.
7. عادل باشید
ساده‌ترین راهی که نشان می‌دهد دچار فرق گذاشتن بین فرزندان نیستید، رفتار عادلانه است. مثلا موقع خرید هدیه سال نو، مطمئن شوید همه فرزندان شما تعداد یکسانی هدیه با هزینه مساوی دریافت می‌کنند. سعی کنید برای همه فرزندان امکانات یکسانی فراهم کنید. اگر مرتب برای کوچک‌ترین فرزندتان اسباب‌بازی بخرید و توجهی به فرزندان بزرگتر نداشته‌ باشید، عادلانه نیست. سعی کنید برای فرزندان بزرگ‌تر هم چیزهای کوچکی متناسب با سن و نیازشان بخرید.
8. نگرانی فرزندان را جدی بگیرید
ممکن‌ است بچه‌ها به‌خاطر فرق گذاشتن بین فرزندان به شما اعتراض کنند. وقتی فرزندان از شما شکایت می‌کنند، مقابله با آنها بی‌فایده است و هیچ کمکی به‌ رفع نگرانی آنها و عواقب نامطلوب آن در بزرگ‌سالی نمی‌کند. به‌جای نادیده‌گرفتن نگرانی‌های فرزندان سعی کنید آنها را برطرف کنید. در ادامه، به شما چند روش کارآمد را معرفی می‌کنیم.
1. حقیقت را بیان کنید
تصور کنید فرزند بزرگ‌ترتان تلفن همراه دارد و فرزند کوچک نه. این رفتار از نگاه او عادلانه نیست، پس درباره دلایل تصمیمتان با او صحبت کنید. یا مثلا اگر خواهر یا برادرش زمان بیشتری برای بازی دارد، به او بگویید می‌تواند با انجام به‌موقع تکالیفش به‌اندازه آنها بازی کند.
2. درباره شباهت‌ها صادق باشید
ممکن‌‌ است علایق مشابه شما و یکی از فرزندان باعث شود زمان بیشتری برای او بگذارید و این فرزندان دیگرتان را ناراحت کند. می‌توانید با توضیح صادقانه، وضعیت را بهتر کنید. همچنین حتما بگویید وقت‌گذراندن با فرزندی که با او تفریحات مشابهی ندارید هم به همان اندازه برای شما لذت‌بخش است. هرگز در مقابل اعتراض آنها مقاومت نکنید و از پیشنهادها برای بهبود شرایط استفاده‌ کنید.
3. به آنها بگویید دوستشان دارید
به همه فرزندانتان بگویید دوستشان دارید و ارتباط نزدیک با برادر یا خواهرشان چیزی از عشق شما به آنها کم نمی‌کند. همچنین دلایل توجه بیشتر خودتان به یکی از فرزندان را بیان کنید و منطقی توضیحش دهید.
4. احساسات کودکتان را تأیید کنید
حتی اگر نمی‌دانید نگرانی‌های فرزندتان ناشی از کدام رفتار شماست، احساسات او را تأیید کنید. به آنها نشان دهید متوجه احساس نگرانی و ناراحتی او هستید و خودتان هم بابت این مسئله نگرانید.
5. مراقب فرق گذاشتن بین فرزندان توسط دیگران باشید
ممکن‌ است عامل فرق گذاشتن بین فرزندان شما نباشید و همسر، دوستان یا اعضای خانواده شما و همسرتان ناخواسته مرتکب چنین رفتاری شوند. اگر شما متوجه این رفتار شده‌اید، احتمالا فرزندان شما هم متوجه آن هستند. فراموش نکنید با تلاش برای جبران و نشان‌دادن توجه و محبت به دیگر فرزندان اوضاع بدتر می‌شود. با صحبت‌کردن و بیان دلایل نگرانی‌ با همسر و اعضا خانواده می‌توانید به‌راحتی این مسئله را برطرف کنید.
سخن نهایی
فراموش نکنید فرق گذاشتن بین فرزندان خیانت به فرزندان دیگر نیست و نباید بابت آن خجالت بکشید. می‌توانید با ایجاد محیط دوست‌داشتنی برای هریک از فرزندان حامی آنها باشید و نشان دهید برای شما ارزشمند هستند. سعی کنید راه‌های جدیدی برای ارتباط با کودکان خود پیدا کنید. اگر شما هم تجربه‌ای در این زمینه دارید که می‌تواند به دیگران برای حل مشکل فرق گذاشتن بین فرزندان کمک کند، لطفا آن را برای ما بنویسید.