آریا جوان - خراسان / کمک‌های یک روان پزشک به یکی از بیمارانش به اسم «باران» با بازی «سارا بهرامی» را در یک مینی‌سریال 5 قسمتی از منظر روان‌شناسی واکاوی کردیم
شاید پیش از شروع هر نقدی بر محتوای سریال درمانگر، باید درباره عنوان آن سوالی مطرح کرد. آیا این سریال واقعا درباره یک درمانگر است؟ برای بررسی این سریال از منظر حرفه درمانگری و با توجه به این که در یک قسمت از سریال درمانگر را در نقش پزشک معتمد دادگاه می‌بینیم، ما فرض را بر این می‌گذاریم که این سریال واقعا برشی از کار یک درمانگر حرفه‌ای است. «درمانگر» در 5 قسمت 7 دقیقه‌ای در شبکه نمایش‌خانگی، روایتی است از ملاقات‌های زنی به اسم «باران» با بازی «سارا بهرامی» با روان پزشکش، دکتر «مسعودی» با بازی «بانیپال شومون». «باران» زن ثروتمندی است و باور دارد که شوهرش به او خیانت کرده است. او می‌گوید شوهرم قصد دارد مرا به دیوانگی بکشاند تا بتواند بدون پس‌دادن اموالم مرا طلاق بدهد. حالا او از روان پزشکش می‌خواهد بدون این که شوهرش متوجه شود به او کمک کند. در ادامه، این مینی سریال را از منظر روان‌شناسی بررسی خواهیم کرد.
درمانگر فقط شنونده است یا یک آموزگار فعال؟
شاید اشاره به تفاوت بین رویکردهای مختلف درمانی شروع خوبی برای تحلیل این سریال باشد. در روان شناسی رویکردهای مختلف روان‌درمانی داریم که بر اساس پایه‌های نظری‌شان، دیدگاه متفاوتی به نقش درمانگر و رابطه درمانی دارد. در یک سر افراطی این طیف، درمانگر یک شنونده منفعل است و در سر دیگر طیف، درمانگر یک آموزگار فعال اما اغلب درمانگران، رویکردی بین این دو سر افراطی دارند؛ یعنی گاهی شنونده‌ای همدل‌اند، گاهی مخاطب و هدایتگر یک گفت‌وگوی هدفمند و گاهی شبیه یک آموزگار، مفاهیم و تکنیک‌هایی را به شما آموزش می‌دهند اما در سریال درمانگر ما تقریبا هیچ‌کدام از این چهره‌ها را از درمانگر نمی‌بینیم!
درمانگری که انگار کارآگاه است!
درباره نقش «درمانگر» یعنی دکتر مسعودی در این سریال، چیزی که بیننده می‌بیند، یک آدم سرد و جدی است که حتی شنونده خوبی هم نیست و برخلاف حرفی که خود دکتر مسعودی می‌زند (من کارآگاه نیستم)، بیشتر شبیه یک کارآگاه در حال مچ‌گیری، تعقیب و گریز، بازپرسی و تحمیل نظر خودش بر بیمار است. علاوه بر این، رفتارها و دیالوگ‌ها هم غیرعلمی به نظر می‌رسد. انگار دکتر مسعودی سواد کافی هم در حرفه‌اش ندارد؛ مثلا یک جا تنها با یک جمله باران، به تشخیص قطعی می رسد و می‌گوید: «توی بیداری وقتی صدای فرد مرده رو می‌شنویم، نشانه اسکیزوفرنی حاده» و هنگامی که باران می‌خواهد توضیح دهد، با پرخاشگری جواب می‌دهد: «چیزی که می گید از نظر من منطقی نیست، تشخیص من اسکیزوفرنیه خانم» یا در بخش دیگری به «باران» می‌گوید: «این صداها واقعی نیستند، شما باید اون‌ها رو تو خودتون بکشید» و وقتی باران می‌پرسد: «چه جوری؟»، پاسخ می‌دهد: «نمی‌دونم!» یا به عنوان مثال آخر در این بخش، در جایی دیگر خیانت را این‌طور توضیح می‌دهد: «زن یا مرد زمانی درگیر این رفتار می شه که خودش رفتار مشابهی رو تجربه کرده باشه، بهش می‌گیم فرافکنی!»

جولان رفتارهای غیرحرفه‌ای درمانگر در این سریال
از واکنش‌های غیرحرفه‌ای دیگر دکتر مسعودی، واکنش عصبی، قهر و دلخوری در برابر پرخاشگری «باران» است. این درحالی است که خشم و پرخاشگری به درمانگر اتفاق نادری در اتاق درمان نیست و درمانگران آموزش می‌بینند تا به جای دلخور شدن یا قهر کردن، این وضعیت را بررسی و مدیریت کنند یا در جایی دیگر به بیمار می‌گوید چون آرایش می‌کنید حتما سالم هستید! رفتارهای غیرحرفه‌ای کوچک و بزرگ دکتر درمانگر در تمام قسمت‌ها قابل مشاهده است. دکتر مسعودی، مراجعانش را دیوانه خطاب می‌کند، تعقیب‌شان می‌کند، برای مراجعش نقشه می‌کشد و تله می‌گذارد! در منزل مراجعش دستگاه شنود کار می‌گذارد، حتی زمانی که می‌داند مراجعش قصد آسیب زدن به همسرش را دارد، هیچ کاری برای جلوگیری از رفتار او نمی‌کند! درنهایت هم با تهدید به افشای رازهای بیمار، از او چند میلیون دلار اخاذی می‌کند!
تردید اشتباهی که این سریال به دل مخاطب می‌اندازد
این نقد به این معنا نیست که هیچ درمانگری رفتار غیرحرفه ای ندارد اما تجمیع تمام این رفتارها در یک درمانگر، اغراق‌آمیز است و تماشاگر حرفه‌ای را در این تردید می‌اندازد که آیا واقعا یک درمانگر چنین ویژگی‌ها و رفتارهایی را دارد؟ البته مشکل این است که احتمالا عوامل سریال درمانگر برای ساخت آن، از یک درمانگر، راهنمایی و مشاوره دریافت نکرده‌اند، به همین دلیل چنین خروجی برای تلاش‌شان به ثمر نشسته است.
نویسنده : دکتر پرستو امیری| ‌ متخصص روان شناسی سلامت