آریا جوان - یکی از عادت‌های رایج در میان مردم، شکستن قولنج است، کاری که برای رفع خستگی بدن انجام می‌شود. اینکه قولنج چیست و آیا شکستن آن ضرر دارد یا خیر؟ سوالی است که زیاد محل مناقشه در میان مردم است، برای هر کسی پیش می‌آید که دچار گرفتگی عضلات یا مفاصل شود، این گرفتگی دلایل مختلفی دارد که در این مطلب به آن‌ها خواهیم پرداخت.

شکستن قولنج (Cracking Joints)کاری است که در جهت رفع این گرفتگی انجام می‌شود. اما برای بسیاری از مردم، شکستن قولنج کاری تفننی است که صرفاً برای لذت انجام می‌دهند. اما بسیاری از مردم نمی‌دانند که این کار ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری را برایشان به همراه داشته باشد. در این مطلب سعی می‌کنیم به بررسی عوارض شکستن قولنج و روش‌های درمان قولنج بدن بپردازیم. با ما همراه باشید.
قولنج چیست؟
قولنج پیش از این برای بیان دلیل درد در بعضی از نواحی بدن استفاده می‌شد. برای مثال وقتی زن بارداری از درد در پهلوی خود شکایت داشت، این عبارت را زیاد می‌شنید: ” حتماً قولنج کردی”. در علم امروز، به اسپاسم یا گرفتگی‌های ناگهانی در عضلات مختلف بدن، قولنج می‌گویند.
قولنج بیشتر در قسمت کمر، ستون فقرات و گردن اتفاق می‌افتد. در این مواقع معمولاً فرد با کج و راست کردن خود، یا با حرکت‌دادن سریع گردن، با شنیدن یک صدای شبیه به شکستگی، قولنج خود را رفع می‌کند.
اما این قولنج دلایل مختلفی دارد. شاید بهتر است قبل از هر کاری، ابتدا دلایلی که باعث ایجاد قولنج می‌شود را بشناسیم.
دلایل ایجاد قولنج چیست؟
پزشکان برای قولنج در عضلات، دلایل مختلفی را ذکر می‌کنند.
کم‌آبی بدن: این موضوع بیشترین دلیل برای ایجاد قولنج در عضلات است. بدن به‌خصوص بعد از ورزش‌های سنگین یا قرارگرفتن در هوای گرم، دچار کم‌آبی می‌شود.
استفاده زیاد و طولانی‌مدت از عضلات نواحی مختلف بدن مانند گردن
آسیب‌های جسمی
کمبود کلسیم یا منیزیوم
نشانه‌ای از وجود یک بیماری مربوط به اعصاب
صدای شکستن قولنج بر اثر چیست؟
قولنج را با صدای شکستن آن می‌شناسیم. اما دلیل ایجاد این صدا چیست؟ مفصل‌های بدن انسان، با یک بافت احاطه شده که به آن کپسول مفصلی گفته می‌شود. این کپسول حاوی مایعی است که در آن مواد معدنی و گازهای مختلف وجود دارد. این مایع باعث لغزیدن و حرکت آسان استخوان‌ها در کنار هم خواهد شد.
فعالیت‌های بدن باعث افزایش حجم مفصل‌ها و در نتیجه کم شدن فشار مایع بین مفصل‌هاست. کم شدن این فشار باعث می‌شود که حالتی شبیه به مکش در فضای مفصل‌ها به وجود بیاید و گاز موجود در مایع مفصلی به‌صورت حباب دربیاید. حباب‌های ایجاد شده، گیرنده‌های مفصلی داخل مفاصل را تحریک کرده و پیغامی به مغز می‌فرستند.
در واقع، شکستن قولنج، برای شکستن این حباب‌هاست که مانع حرکت نرم استخوان‌ها می‌شود. با شکستن حباب، همان صدای شبیه شکستگی ایجاد می‌شود که از آن به شکستن قولنج نام می‌برند.
عوارض شکستن قولنج چیست؟
واقعیت این است که پزشکان شکستن قولنج را کاری صحیح نمی‌دانند. این شکستن اگر در حد کم و صرفاً برای رفع خستگی باشد، شاید مشکل خاصی ایجاد نکند. اما برای بسیاری از افراد این کار تبدیل به یک عادت شده و حتی بعد از شنیدن صدای قولنج، باز هم مفاصل خود را با فشار، وادار به صدا دادن می‌کنند.
این کار همان بخش خطرناک شکستن قولنج است. تداوم این کار باعث ایجاد لرزش در دست و پا در سنین بالا خواهد شد.
حتی در بسیاری موارد، ابتلا به آرتروز را نیز از عواقب شکستن زیاد از حد قولنج می‌دانند. به علت ایجاد مشکل در ارتباط میان عضلات بدن و گیرنده‌ها، تمرکز و کنترل بر عضلات کم شده و باعث لرزش در آن‌ها می‌شود.
به‌علاوه، آسیب به بافت‌های اطراف مفاصل، و آسیب به رباط‌ها و تاندون‌ها نیز منجر به بروز آرتروز شده و فرد گاهی توانایی انجام حرکات خیلی خاص با مفاصلش را از دست می‌دهد.
شکستن زیاد از حد قولنج باعث ضعیف شدن عضلات بدن می‌شود. در مواردی که فرد با تکان‌های ناگهانی سعی در شکستن قولنج گردن دارد، ممکن است در طی این کار، آسیب‌های جدی به مهره‌های گردن وارد شود که عوارض و عواقب وحشتناکی به همراه خواهد داشت.

آیا شکستن قولنج باعث مرگ می‌شود؟
واقعیت این است که آنچه به‌عنوان قولنج در پزشکی قدیم معرفی می‌شد، با آنچه که امروز به‌عنوان قولنج می‌شناسیم متفاوت است. در قدیم، دردها یا کولیت‌های روده را نیز در زمره دردهای مربوط به قولنج می‌دانستند. تمامی این دردها را با عنوان “قولون” با ریشه یونانی Colon می‌شناختند.
به همین دلیل در کتب قدیم پزشکی مربوط به ابن‌سینا یا دیگر پزشکان بزرگ آن زمان، این دردها با نام قولنج ثبت شده و بسیاری از این افراد از جمله خود بوعلی سینا بر اثر قولنج از دنیا رفته‌اند. دردهای شدید در روده‌های نوزادان که باعث گریه‌های ناتمام روزهای اول آن‌هاست، ناشی از همین قولنج روده است.
بیماری که مانع پاسخ درست مغز برای انقباض عضلات دستگاه گوارش است. امروزه اما این موضوع حل شده و درمان‌های بسیاری برای آن وجود دارد و دیگر قولنج دستگاه گوارشی یک بیماری کشنده نیست.
قولنج لگن، کمر یا گردن نمی‌تواند منجر به مرگ شود. اما حرکات ناگهانی و شدید در کمر و گردن، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیر و دردناکی برای فرد به وجود آورد.

برای رفع قولنج در خانه چه باید کرد؟
بسیاری از افراد به جز شکستن قولنج خود و انجام حرکات خیلی شدید، گاهی از دیگران برای این کار کمک می‌گیرند. افراد بی‌تجربه‌ای که با فشارهای بیجا ممکن است آسیب را بدتر کنند. یا با راه‌رفتن روی کمر فرد، مشکلی جدید برای او به وجود بیاورند.
گاهی افراد با جستجو در فضای مجازی به دنبال فیلم آموزش شکستن قولنج دست یا آموزش شکستن قولنج کمر با پا، و انجام راهکارهای موجود در این ویدئوها، باعث ایجاد عوارض جبران‌ناپذیری در بدن خود می‌شوند.
بهترین کار این است که اگر فرد به شکستن قولنج معتاد شده است، حتماً با یک دکتر مفصل برای رفع این مشکل مشورت کند. به جز این، راهکارهای مختلفی برای رفع قولنج، یا کم کردن آن وجود دارد:
مشغول شدن به کار دیگر: وقتی احساس می‌کنید که نیاز به شکستن قولنج پشت، گردن یا کمر دارید، حواس خود را با کار دیگری پرت کنید. این کار باعث می‌شود که از نظر روانی نیاز به شکستن قولنج از بین برود و به‌مرور قولنج نیز رفع می‌شود.
نوشیدن آب: یکی از دلایل اصلی ایجاد قولنج، کم شدن آب بدن است. نوشیدن آب در فواصل زمانی نزدیک، در کنار فواید دیگر برای بدن، مانع ایجاد قولنج در مفاصل خواهد شد.
ورزش صحیح: قبل از ورزش‌های سنگین، حتماً فرد باید ابتدا بدنش را گرم کند. بعد از ورزش نیز، با حرکات کششی و نرم، بدن را سرد کند و در هنگام ورزش نیز آب کافی بنوشد.
مصرف ویتامین: از وجود انواع ویتامین و مواد معدنی در بدن اطمینان حاصل کند. کمبود بعضی از این مواد باعث ایجاد مشکل در مفاصل خواهد شد.
مشورت با افراد متخصص: مشورت با پزشک متخصص ارتوپد و راهنمایی گرفتن برای انجام حرکات صحیح، باعث می‌شود که مفاصل کمتر دچار قولنج شوند.
داروهای ضدالتهاب: استفاده از داروها و پمادهای ضدالتهاب و شل‌کننده عضلات، با مشورت پزشک، یکی از راه‌هایی است که در منزل می‌توان از مشکلات قولنج رها شد.

چگونه باید قولنج را درمان کرد؟
حالا اگر با تمامی راهکارهای گفته شده، قولنج از بین نرفت، باید به دنبال درمان آن بود. این کار توسط پزشک متخصص انجام خواهد شد. پزشک ابتدا به دنبال دلیل این قولنج‌ها خواهد بود. ممکن است ایجاد قولنج به دلیل مصرف داروهای مختلفی مانند داروهای آلزایمر، فشار خون یا کنترل کلسترول باشد.
یا به دلیل مصرف دارویی خاص برای درمان بیماری به خصوصی، فرد مرتب دچار قولنج بشود. در این شرایط پزشک با قطع یا تغییر این داروها به رفع مشکل کمک خواهد کرد.
گاهی پزشک برای بیمار داروهای ضدالتهابی یا شل‌کننده عضلات تجویز می‌کند تا از تکرار قولنج جلوگیری شود.
درمان‌های گیاهی برای رفع قولنج
در طب سنتی برای درمان قولنج، راهکارهای مختلفی توصیه شده است. طب سنتی معتقد است که قولنج فقط در عضلات کمر یا گردن و دست و پا نیست. بلکه در اندام‌های داخلی فرد هم این گرفتگی یا کشیدگی عضلات اتفاق می‌افتد. به همین دلیل برای درمان دردهای ناشی از قولنج عضلات داخلی، داروهای گیاهی را تجویز می‌کنند.
در اولین قدم فرد باید پیش از مصرف خودسرانه هرکدام از این گیاهان دارویی، با پزشک متخصص طب سنتی مشورت کند. بسیاری از این داروهای گیاهی ممکن است عوارض دیگری برای بدن هر فرد داشته باشد.
در میان درمان‌های طب سنتی برای قولنج این موارد توصیه شده است:
زنجبیل: عصاره زنجبیل تازه، درمان قولنج معده است. ترکیب این عصاره با کمی آب‌لیموی تازه و نمک و آب، باعث آرام شدن این درد می‌شود.
کنجد: ترکیب پودر کنجد با سرکه و مغز بادام، برای درمان قولنج معده توصیه می‌شود.
زنیان: مصرف زنیان به‌صورت پودر نیز برای قولنج معده توصیه می‌شود.
ماساژ روغن: برای تسکین دردهای قولنج کمر و گردن، بعد از دوش آب گرم، طب سنتی، ماساژ با روغن را توصیه می‌کند.
شن داغ: قراردادن کیسه شن داغ بر روی موضع درد نیز توصیه می‌شود.
اگر این درمان‌های سنتی در آرام شدن درد قولنج تأثیری نداشته باشد، باید با پزشک آنلاین متخصص ارتوپد مشورت کرد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
معمولاً دردهای مربوط به قولنج کمر یا گردن، به‌مرورزمان و با استراحت رفع خواهند شد. اما گاهی ممکن است یک حرکت نا به جا و خطرناک، باعث ایجاد مشکل برای فرد شده باشد. بعد از شکستن قولنج اگر با این علائم روبرو شدید با پزشک متخصص مشورت کنید:
کم شدن درد همراه با کاهش شدید وزن
احساس سوزن‌سوزن شدن در پاها
اساس دردی که از پایین کمر به هر دو پا ادامه دارد
کمردرد شدید همراه با بی‌اختیاری در کنترل مثانه
قولنج و تمامی نکات مهم مربوط به آن، نشان می‌دهد که این مشکل، باوجوداینکه خیلی جدی به نظر نمی‌رسد، اما می‌تواند باعث بروز مشکلات خاصی در فرد شود. به همین دلیل؛ علاوه بر پرهیز از شکستن قولنج و عادت کردن به آن، نباید از افراد ناآگاه بخواهیم که قولنج ما را بشکنند.
شنیدن این صدای شکستگی که گاهی از نظر روانی باعث آرامش فرد می‌شود، ممکن است منجر به ایجاد مشکلات جبران‌ناپذیری شود.
برای آگاهی از روش‌های درمان قولنج در خانه، و برای اطمینان از عدم وجود مشکل در عضلات، می‌توانید به‌صورت آنلاین با پزشکان متخصص ارتوپدی سایت پذیرش 24، تماس بگیرید. پزشک به‌خوبی می‌تواند شما را از عوارض این شکستن قولنج آگاه کند.