بزرگنمايي:

آریا جوان - ایرنا / یک دکتر جمعیت شناس می‌گوید: هرم سنی ایران در وضعیت وسط یعنی جوان قرار دارد و 20 سال آینده با معضل پیری جمعیت مواجه خواهیم بود.
بر اساس پیش‌بینی‌های اخیر، انتظار می‌رود ایران در پایان سال 1484 به اوج جمعیت 105 میلیون و 230 هزارنفری خود برسد. پیش‌بینی می‌شود که پس از اوج خود، جمعیت به‌آرامی کاهش یابد و تا پایان قرن به 98 میلیون و 830 هزار نفر برسد. بر اساس این پیش‌بینی‌ها، جمعیت ایران تا پایان سال 1465 به 100 میلیون نفر خواهد رسید.
بسیاری از جمعیت شناسان بر این باورند که جمعیت ایران به‌شدت شروع به کاهش کرده است، اما نکته قابل‌تأمل این است که نرخ رشد جمعیت ایران مشابه میانگین جهانی امروز است که به‌طور قابل‌توجهی کمتر از اوج خود در چند دهه قبل است.
دکتر شهلا کاظمی پور، جمعیت شناس برجسته و استاد دانشگاه دراین‌باره می‌گوید: « ما با معضل کاهش فرزندآوری مواجه هستیم. تحقیقات ما نشان می‌دهد که اکثر خانواده‌ها بین یک تا دو فرزند دارند و زوجینی که فرزند ندارند یا تازه ازدواج کرده‌اند یا تعداد محدودی هستند. در گذشته تعداد فرزندآوری بین 6 تا 7 فرزند بوده، بعد به 4 فرزند کاهش پیدا کرد و در حال حاضر به یک الی دو فرزند رسیده است که میانگین جمعیت 1.7 درصد است.»
ما با بحران جمعیت روبرو نیستیم
کاظمی پور می‌گوید: «هرم سنی ایران در وضعیت وسط یعنی جوان قرار دارد و 20 سال آینده با معضل پیری جمعیت مواجه خواهیم بود؛ بنابراین، در حال حاضر ما با بحران جمعیت مواجه نیستیم بلکه زنگ خطرها به صدا درآمده که چنانچه در آینده این روند ادامه داشته باشد ما با سالخوردگی جمعیت مواجه می‌شویم که البته در صورت مدیریت سیاست‌های جمعیتی این مسئله به بحران تبدیل نخواهد شد.»
عوامل مؤثر بر نرخ زادوولد در کشور
این کارشناس جمعیت می‌گوید بر اساس تحقیقات مختلف، عوامل متفاوتی درباره کاهش فرزندآوری وجود دارد: «در مرحله گذر اول جمعیتی- زمانی که تعداد فرزندآوری از 6-7 فرزند به 3-4 فرزند رسید- بیشترین عامل کاهش فرزندآوری شاخص‌های توسعه بود. درواقع، شاخص‌های توسعه نشان می‌دهد که توسعه شهری، افزایش میزان باسوادی، اشتغال، توسعه امکانات رفاهی، اوقات فراغت و... بر روند کاهش جمعیت تأثیرگذار بوده است. در مرحله گذر دوم جمعیتی- زمانی که تعداد فرزندآوری از 3-4 فرزند به یک الی دو فرزند رسید و بارداری زیر سطح جانشینی قرار گرفت- بیشترین عامل تأثیرگذار در کاهش نرخ باروری نشأت گرفته از عوامل فرهنگی است و مشکلات اقتصادی جزو عوامل ثانوی به شمار می‌آید.»
بزرگترین مانع فرزندآوری چیست؟
این کارشناس جمعیت با اشاره به افزایش هزینه بهبود کیفیت زندگی می‌گوید: «این روزها خانواده‌ها بیشتر به کیفیت فرزند، تحصیلات خود و فرزندشان و اوقات فراغت خودشان اهمیت می‌دهند. درواقع، خانواده‌ها برای بهبود کیفیت زندگی خود و فرزندشان باید هزینه‌هایی بپردازند که درست اینجاست که عوامل اقتصادی نمایان گر می‌شود و ازاین‌رو عده‌ای اصلی‌ترین علت کاهش نرخ باروری را مشکلات اقتصادی می‌دانند درحالی‌که اینها در اصل بحث‌های فرهنگی است.»
وی ادامه داد: «متأسفانه در ایران عده‌ای با دغدغه‌هایی همچون ثبت‌نام فرزندشان در مدارس خاص، شغل بهتر، تأمین رفاه بیشتر برای فرزند قبلی و... فرزندآوری را به تأخیر می‌اندازند؛ این‌ها عوامل فرهنگی است که در کاهش فرزندآوری تأثیرگذار است.»
مشوق‌های کاربردی فرزندآوری
کاظمی پور با اشاره به اینکه جمعیت ثروت هر کشوری محسوب می‌شود، این مسئله را مشروط به فراهم شدن زیرساخت‌ها دانست و افزود: «برای رشد جمعیت ازیک‌طرف زیاده‌روی‌ها، تجمل‌گرایی و چشم و هم‌چشمی‌ها باید تعدیل شود و از طرف دیگر، مشکلات اقتصادی باید حل و ثبات اقتصادی در کشور حاکم شود.»
این استاد دانشگاه با انتقاد از بسته‌های تشویقی در قانون جوانی جمعیت می‌گوید: «متأسفانه با مطرح کردن مشکل کاهش جمعیت، مجلس به فکر تصویب مصوبه برای تسهیل فرزندآوری می‌افتد درحالی‌که این طرح‌ها مشکل کاهش نرخ باروری را حل نخواهد کرد بلکه مسئله با برقراری ثبات اقتصادی در جامعه حل خواهد شد. اینکه به یک زوج برای بچه‌دار شدن تسهیلات 100 میلیونی داده شود و از آن‌طرف تورم افزایش یابد، بی‌فایده بوده و تأثیری در انگیزه به بچه‌دار شدن زوجین نخواهد داشت.»