بزرگنمايي:

آریا جوان - رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز با اشاره به اینکه برای برداشت نفت از یک چاه جدید به‌طور میانگین حدود 10 میلیون دلار سرمایه‌ نیاز است، گفت: در طرح احیای چاه‌های کم‌بازده، با سرمایه‌گذاری یک میلیون دلاری می‌توان چاهی را تولیدی کرد که کاهش 90 درصدی هزینه افزایش تولید را به‌دنبال دارد.

به گزارش شانا به نقل از ایرنا، محمداسماعیل کفایتی با تأکید بر اینکه پارک نوآوری و فناوری نفت در مرحله راه‌اندازی است، افزود: پارسال زیرساخت‌هایی از جمله نیروی انسانی و تجهیز پارک آماده‌ شد، زیرا این پارک با مجموعه‌های دانشی در ارتباط است.
وی با اشاره به اینکه پارک در سال 99 از شورای گسترش مجوز گرفت، ادامه داد: بهار پارسال این پارک فعالیت خود را آغاز کرد.
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز با اشاره به اجرای طرح پیشران احیای چاه‌های غیرفعال و کم بازده گفت: این طرح که به‌عنوان طرح محوری پیش می‌رود، در شورای اقتصاد تصویب شده و در مراحل نهایی است و چنانچه برنامه‌ها مطابق پیش‌بینی به‌خوبی انجام شود در شهریور امسال قراردادها با شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان امضا خواهد شد.
کفایتی افزود: در ادامه با امضای قرارداد، کار آغاز می‌شود. این برای نخستین‌بار در تاریخ نفت کشور در حوزه بالادستی است که از توان شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان به این صورت بهره می‌بریم.
اعتبار 700 میلیون دلاری برای افزایش تولید نفت
به‌گفته وی، شورای اقتصاد 700 میلیون دلار اعتبار برای احیای چاه‌های کم‌بازده و غیرفعال برای تولید سالانه 80 میلیون بشکه نفت در نظر گرفته است و پس از فراخوان و طی مراحل قانونی اکنون نزدیک به 40 شرکت حضور دارند که در صورت تصویب طرح پیشنهادی فنی و اقتصادی قرارداد توسعه چاه‌های کم‌بازده امضا خواهد شد. امیدواریم همه شرکت‌هایی که تا این مرحله آمدند بتوانند کار را ادامه دهند.
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز ادامه‌ داد: هر تعداد شرکتی باشد امکان جذب وجود دارد زیرا این کار بزرگی است که انجامش می‌تواند سرآغازی برای دانش‌بنیان‌ شدن در بالادست صنعت نفت باشد.
کفایتی تأکید کرد: تا اینجای کار، فناوری‌های مختلفی ارائه شده و از این نظر پارک واسطه آزمایشگاه بزرگی برای نوآوری و فناوری‌های مختلف در این زمینه است.
وی با بیان اینکه 750 تا 850 چاه کم‌بازده یا غیرفعال در این طرح وجود دارد که از این میان نزدیک به 120 چاه در ابتدا غربال شده است که ریسک پایین‌تری برای احیا خواهند داشت، گفت: این چاه‌ها بیشتر مربوط به میدان‌ها در مناطق نفت‌خیز جنوب هستند و قرار است پس از غربالگری، چاه‌هایی که احیای آسان‌تری دارند در اختیار شرکت‌ها قرار گیرند.
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز چاه‌های معرفی‌شده در این طرح را شامل چاه‌های آسان، متوسط و سخت دانست و افزود: برای هر سه نوع چاه، الگوی فنی و اقتصادی نوشته شده است و هر کدام تعرفه خودشان را دارند.
کفایتی ادامه‌ داد: پیش از این، توسعه و افزایش تولید نفت با رویکرد مخزن‌محوری انجام می‌شد، اما در این طرح، چاه‌محوری مورد توجه قرار گرفته که از نظر اقتصادی منفعت و بهره‌وری بیشتری برای کشور دارد.
وی با تأکید بر اینکه برای تولید نفت از یک چاه جدید هفت تا 12 میلیون و به‌طور میانگین 10 میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز است، گفت: این در حالی است که در طرح احیای چاه‌های کم‌بازده، با سرمایه‌گذاری یک میلیون دلاری می‌توان چاه را تولیدی کرد که کاهش 90 درصدی هزینه افزایش تولید نفت را به‌دنبال خواهد داشت.
به گفته رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز، اجرای این طرح نفع اقتصادی خوبی برای شرکت ملی نفت و شرکت‌های بهره‌بردار، همچنین شرکت‌های فناور دارد.
توجیه اقتصادی در کنار ریسک بالا در احیای چاه‌های کم بازده
کفایتی افزود: با وجود ریسک، احیای چاه‌های کم‌بازده، توجیه اقتصادی دارد. با توجه به استقبال شرکت‌های فناور برای حضور در این طرح و تقاضای بالایی که سایر شرکت‌ها برای حضور دارند، امیدواریم با امضای قرارداد فراخوان بعدی و جدیدی دوباره صورت گیرد.
وی به روند انتخاب شرکت‌های دانش‌بنیان در این طرح اشاره کرد و ادامه داد: همگی شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان هستند و سعی کردیم با دقت خوبی شرکت‌ها انتخاب شوند و با این حال سخت‌گیری نکردیم و اگر تنها فناوری را ثابت کنند کافی است و خودشان ریسک کار را می‌پذیرند. هر شرکتی که فناوری آن به اثبات رسیده و ادعا کرده توان احیا دارد مورد پذیرش قرار گرفته، مگر اینکه نتوانند طرح پیشنهادی فنی و اقتصادی اراده کنند.
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز مدل ارتباط مالی برای اجرای طرح را تعرفه‌ای دانست و گفت: به ازای تولید هر بشکه نفت از چاه‌های کم‌بازده و با توجه به دسته‌بندی چاه‌ها، تعرفه مشخصی پرداخت خواهد شد.
کفایتی به‌ حضور یک شرکت چینی در کنار یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی برای احیای چاه‌های کم‌بازده اشاره کرد و افزود: با مذاکرات انجام‌شده مشخص شد این شرکت فناوری مناسبی دارد و با وجود پایین‌ بودن تعرفه، به‌دلیل جذابیت بالا و صرفه اقتصادی، علاقه‌مند به حضور در این طرح هستند.
به گفته کفایتی، یکی از دانشگاه‌ها نیز برای احیای چاه‌های کم ‌بازده اعلام آمادگی کرده و دو شرکت نیز با همکاری دانشگاه‌ها کار می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه با توجه به شرایط بین‌المللی، به‌ویژه شرایطی که در جریان جنگ روسیه و اوکراین، همچنین تهاجم ترکیه به عراق به‌وجود آمده، تقاضای خوبی در بازار انرژی وجود دارد، ادامه داد: می‌توانیم به جایی برسیم که پارک انرژی اول آسیا باشیم و این خیلی اهمیت دارد، زیرا باید بتوانیم زنجیره ارزش را از طریق پارک تکمیل و ارزش‌افزوده ایجاد کنیم.
افزایش 15 برابری ارزش افزوده نفت‌ خام با تکمیل زنجیره ارزش
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز با اشاره به اینکه ارزش‌افزوده هر بشکه نفت در کشور در شرایط فعلی 320 دلار برآورد می‌شود، گفت: می‌توان این ارزش افزوده را با تکمیل زنجیره ارزش 15 برابر کرد تا نفت خام به محصولات باارزش تبدیل شود.
کفایتی تأکید کرد: دانش‌بنیان‌شدن صنعت نفت به مفهوم بومی‌سازی و ساخت بار اول نیست، البته در برخی موارد ساخت بار اول نیز دانش‌بنیان است، اما اینکه فناوری را در اختیار یک شرکت قرار دهیم و استفاده کنیم به‌معنای دانش‌بنیان نیست.
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز افزود: دانش‌بنیان به‌معنای تکمیل زنجیره ارزش و ایجاد ارزش‌افزوده است و در گام دوم باید بتوانیم دانش ایجادشده را به ثروت تبدیل کنیم تا به جای خام‌فروشی دانش بفروشیم و امیدواریم این اتفاق به‌زودی بیفتد.
کفایتی با بیان اینکه پیش از این صنعت نفت به‌شدت به دانش و توانمندی غرب وابسته بود، ادامه داد: بعد از انقلاب با توسعه نیروی انسانی صنعت نفت پابرجا ماند و در این جنگ مهندسی خوب عمل کردیم.
وی گفت: در این مرحله تحریم توانستیم بسیاری از تجهیزات را داخلی‌سازی کنیم و دستاورد بزرگی است که از یک ایدئولوژی نشأت گرفته است تا آنجا که امروز ما به روسیه کاتالیست صنعت نفت صادر می‌کنیم.
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز افزود: امیدواریم بتوانیم ارزش افزوده ایجاد کنیم و به‌جای آنکه محصول خام بفروشیم در سال‌های آینده دانش بفروشیم.
کفایتی در مورد استفاده از توان شرکت‌های دانش‌بنیان در طرح‌های پایین‌دستی صنعت نفت افزود: با پتروشیمی طرح‌های پیشران و تکمیل زنجیره ارزش را در برنامه داریم و در پالایشگاه نیز بحث بهینه‌سازی و کاهش مصرف سوخت مورد توجه است.
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز به لزوم استفاده از توان شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه نفت برای توسعه کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی اشاره کرد و ادامه داد: در کشاورزی تأمین پایدار کودهای فسفاته اهمیت دارد و به‌زودی چین صادرات این محصول را متوقف می‌کند و ایران می‌تواند مرجعیت عرضه کودهای فسفاته را در منطقه و آسیای میانه و ترکیه به‌دست بگیرد.
کفایتی تأکید کرد: در آینده نزدیک بیش از آنکه انرژی بحث اول باشد، کشاورزی و امنیت غذا موضوع اول خواهد بود،‌ برای نمونه پروتئین‌های تک‌یاخته یا برخی اسید آمینه‌ها از جمله این موارد است که افزون بر کودهای پتروشیمیایی اوره و مشتقات آن، برخی موارد پتروشیمی می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.