بزرگنمايي:
آریا جوان - کجارو / شهر باشت، مرکز شهرستانی به همین نام در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویراحمد است که باستان‌شناسان قدمت آن را به دوران حکومت هخامنشیان نسبت می‌دهند. بنابراین حضور آثار تاریخی و دیدنی‌های باستانی در این منطقه از جنوب کشور، امری بدیهی است که خود از دلایل جذب گردشگر و توریست به این سرزمین به شمار می‌رود. «بست» یا «بشت»، نامی است که در سفرنامه ناصر خسرو در مورد این شهر ثبت شده است. از ویژگی‌های باشت، آب و هوای مناسب آن در اوقات مختلف سال به‌ویژه ایام نوروز است که همه ساله مسافران بسیاری در این روزهای پرطراوت، به این شهر جنوبی کشور سفر می‌کنند.
1. دو گور دوپا
از جاهای دیدنی استان کهگیوله و بویر احمد در شهرستان باشت، می‌توان به دو ستون سنگی متعلق به دوران ساسانیان اشاره کرد که به «دو گور دو پا» شهرت یافته است. این اثر تاریخی منحصربه‌فرد و جالب در فاصله کمی از دو روستا به نام «شوش» و «ده‌کند»، در هفت کیلومتری شهرستان باشت و در مسیر جاده گچساران به بابامیدان قرار گرفته است. متاسفانه تا به امروز اطلاعات قابل‌توجهی در مورد این میراث ایران باستان به دست نیامده است ولی با توجه به اظهارات برخی از کارشناسان، این ستون‌ها در فاصله نیم متری از یکدیگر قرار گرفته و از جنس سنگ آهک، شیری رنگ و به‌صورت یکسان تراشیده شده است.
ایشان معتقدند که احتمالا این دو میل به‌عنوان آتشدان استفاده می‌شد و وسیله‌ای برای راهنمایی کاروانیان و مسافران راه گم کرده در شب، بوده است. جالب است بدانید که پس از کاوش‌های نخستین بر این دو میل باستانی، به نظر می‌رسد که فضا و شکل عمومی آن‌ها تا حدودی مشابه ستون‌های سنگی معابد مهری و میترائیسم، مانند ستون‌های معبد خورهه محلات است.
2. پل تاریخی پریم (پرین)
در مسیر مواصلاتی استان خوزستان به فارس، یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته است که با نام «پل پرین» شناخته می‌شود. «پریم» نام دیگر این سازه ارزشمند تاریخی است که در هشت کیلومتری شرق شهرستان باشت و در نزدیکی روستای «چم بلبل» روی رودخانه «پریم» ساخته شده است. امروزه می‌توان‌بخش‌هایی از این پل قدیمی را مشاهده کرد که از زمان تاسیس تا دوران اسلامی مورد استفاده بوده است. اثری که به همت مسئولان استان، قسمت‌هایی از آن بازسازی و تعمیر شده و به‌عنوان میراث ملی به ثبت رسیده است. این منطقه از باشت، هم به‌دلیل وجود پل و هم به‌دلیل حضور تفرجگاه چشمه انجیری که در مجاورت آن قرار دارد، به یکی از مکان‌های گردشگری محبوب تبدیل شده است.
3. آبشار خامی باشت
یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی باشت، آبشاری است خروشان به نام «آبشار خامی» که در نزدیکی این شهر و در روستای «تل چگاه» قرار دارد. این آبشار از یکی از رشته‌کوه‌های زاگرس سرچشمه گرفته و زیبایی چشم‌گیر و طبیعتی دلربا را در این منطقه ایجاد کرده است. آبشاری دائمی که پیرامون آن را درختان بلوط، چشمه‌های متعدد، رودخانه‌های پرخروش و بیشه‌زارهای مورد فراگرفته است. در واقع آبشار در تنگه‌ای به نام «تنگ برا» واقع شده است که پس از سه ساعت پیاده‌روی و کوه‌پیمایی می‌توان آن را مشاهده کرد. از ویژگی‌های این منطقه، بکر و دست‌نخورده بودن آن است که با حضور چشمه‌های مشهور «دو پیردل» و «چشمه سرد»، محبوبیتی شگرف را در بین گردشگران و مسافران به‌دست آورده است.
4. راه باستانی گردنه الله اکبر
در فاصله 15 کیلومتری از شهرستان باشت، می‌توان آثاری از یک راه سنگ‌فرش را مشاهده کرد که در مسیر جاده قدیم باشت به گچساران، در محلی به نام «گردنه الله اکبر» قرار گرفته است. این اثر تاریخی که به «راه باستانی گردنه الله اکبر» شهرت یافته، طبق اظهارات مورخان و بنا بر مستندات مکتوب تاریخی، بازمانده‌های راه شاهی هخامنشیان است، پهنای آن بین 2 تا 5 متر است و در جهت شمالی-جنوبی قرار دارد. این راه قدیمی که امروزه تنها مقدار کمی از آن به‌صورت پراکنده در مناطق مختلف کشور باقی مانده، این بخش از استان کهگیلویه و بویراحمد را به یکی از مناطق محبوب گردشگری تبدیل کرده است که بسیاری از گردشگران خارجی و داخلی برای بازدید از آن، به باشت سفر می‌کنند.
5. منطقه گردشگری رود رونه
حقیقتا یکی از زیباترین مناطق گردشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد، منطقه «رود رونه»، در 10 کیلومتری شهرستان باشت است که به بهشت گمشده جنوب ایران شهرت یافته است؛ مکانی بسیار فوق‌العاده برای طبیعت‌گردان، علاقه‌مندان به پیاده‌روی و تماشای دیدنی‌های بکر و دست‌نخورده. مناظر تماشایی و کم‌نظیر در دامنه کوه‌های رفیع و دیدنی «خامی» همواره محل تراوش آبشارها و چشمه‌های گوارا است و به‌دلیل آب شدن برف‌هایش، جاذبه‌ای طبیعی و تحسین‌برانگیز به نام رود زیبای «رونه» و بسیاری آبشارهای تماشایی دیگر را ایجاد کرده است. این منطقه از استان کهگیلویه و بویراحمد امروزه پرطرفدارترین تفریحگاهی است که جمع زیادی از مسافران و گردشگران در آن حضور می‌یابند.
6. منطقه گردشگری شاه بهرام باشت
یکی دیگر از مناطق زیبا و دیدنی استان کهگیلویه و بویراحمد «منطقه گردشگری شاه بهرام» است که در 45 کیلومتری شهر باشت قرار گرفته است. در واقع شاه بهرام نام روستایی است کوهستانی که پیش از تبدیل شدن باشت به شهر، از دهستان‌های کوهمره خامی بخش باشت، محسوب می‌شد. آنچه که توجه بسیاری از گردشگران و مسافران را هنگام حضور در این روستا به خود جلب می‌سازد، طبیعت بکر، فوق‌العاده و بسیار زیبای این منطقه است که آن را به یکی از زیباترین نقاط تفریحی و دیدنی شهرستان باشت تبدیل کرده است.
جالب است بدانید که برخی از محلی‌های قدیمی معتقدند که نزدیک به چهل بارگاه امامزاده در این روستا وجود داشت که امروزه تنها چند آرامگاه باقی مانده است. این منطقه با قرارگیری در مسیر باشت به چرام و دهدشت و نیز احاطه شدن از چهار جهت به پنج روستای فتح، شادگان، لار، چرام و نیمدور، از منظره‌ای چشم‌نواز با پوششی از گیاهان متنوع و زیبا بهره‌مند است. همچنین آب و هوای مطبوع و حضور رودخانه‌ای دائمی، حضور گردشگران و مسافران را در این منطقه پررنگ‌تر ساخته است.
7. مجموعه تاریخی خان احمد باشت
از دیگر جاذبه‌های گردشگری باشت، مجموعه‌ای است تاریخی که در 20 کیلومتری این شهر قرار گرفته و به «مجموعه خان احمد» شهرت یافته است. گردشگران می‌توانند محوطه‌ای تاریخی را که در جاده اصلی و در مجاورت روستای زیردو خان احمد قرار دارد، مشاهده کنند.
باستان‌شناسان از وجود شهری متعلق به سده‌های میانی اسلامی در منطقه خان احمد خبر داده‌اند
در واقع، در منطقه‌ای به مساحت 4 هکتار، مجموعه ارزشمند تاریخی قرار گرفته است که با همت مسئولان استان کهگیلویه و بویراحمد به ثبت ملی رسیده است. داخل این منطقه تاریخی، ساختمانی قدیمی قرار دارد که به «چهار صفه خان احمد» شناخته می‌شود. با توجه به ساخت این بنای قدیمی، آثار باقی‌مانده معماری در این منطقه و نیز سفال‌های کشف شده در آن، باستان‌شناسان معتقدند که شهری باستانی در این منطقه و در قرون میانی اسلامی، وجود داشته است.
8. درخت سرو باشت
یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های گردشگری در شهرستان باشت، درختی است کهنسال که به آن «درخت سرو باشت» گفته می‌شود. مورخان معتقدند که این درخت قدیمی با 40 متر طول و 7 متر عرض، عمری بالغ بر 2700 سال را گذرانده و در این روزگار به یکی از دیدنی‌های جالب و معروف شهرستان باشت تبدیل شده است. این درخت در 35 کیلومتری غرب باشت و در روستای تاریخی لار قرار دارد.
9. روستای تاریخی لار
«روستای لار»، یکی از قدیمی‌ترین روستاهای استان کهگیلویه و بویراحمد است که برخی از تاریخ‌نویسان، این روستا را به‌عنوان پایتخت ییلاق و قشلاق هخامنشیان، معرفی کرده‌اند. در این روستا هم آثار تاریخی ارزشمندی وجود دارد و هم می‌توان دیدنی‌های طبیعی شگفت‌انگیز را مشاهده کرد.
روستای لار یکی از تاریخی‌ترین مناطق باشت است که آثاری همچون آتشکده کوه لار و قبرستانی از ایران باستان در آن قرار دارد
از معروف‌ترین دیدنی‌های طبیعی در روستا می‌توان به درخت 2700 ساله سرو اشاره کرد که در کنار آتشکده کوه لار قرار دارد. این آتشکده که به گنبد لار معروف است، قبرستانی برجای مانده از دوران ایران باستان است و بقعه متبرکه امامزاده سید محمد (ع)، یکی از مناطق پرطرفدار گردشگری منطقه را در خود جای داده است. فصل بهار، یکی از بهترین زمان‌ها برای سفر به این منطقه از جنوب کشور است؛ چراکه در این ایام این ناحیه از ایران، طبیعتی ناب و چشم‌نواز را به میهمانان خود پیشکش می‌کند.
10. اشکفت شاه پیچاب
در فاصله 50 کیلومتری از بخش شمالی باشت، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این شهرستان قرار دارد که به «اشکفت شاه پیچاب» شناخته می‌شود. منطقه اشکفت یکی از جالب‌ترین محوطه‌های تاریخی ایران است. در این منطقه غاری وجود دارد که در دل خود آثاری همچون چندین کتیبه و سنگ‌نوشته را جای داده است. مجموعه‌ای که برای دسترسی به اطلاعات جامع و دقیق در مورد قدمت و پیشینه هر یک از آن‌ها، نیازمند کاوش‌های باستان‌شناسی و تحقیقات متعددی است. این اشکفت (غار)، در منطقه سردسیری پیچاب و در امتداد رشته‌کوه زاگرس قرار گرفته که برای وارد شدن به آن، باید راهی سخت و نفس‌گیر را پیمود. اما آنچه که نظر هر بازدیدکننده‌ای را هنگام حضور در این منطقه جذاب به خود جلب می‌سازد، حضور رودی بسیار زیبا و خروشان به نام «سور» یا «شور» است که از قلل سرآستانه سرچشمه گرفته و منظره‌ای زیبا و مثال‌زدنی را ایجاد کرده است.
باشت، شهری است باستانی که باستان‌شناسان قدمتی برابر با حکومت هخامنشیان را برای آن متصور هستند. از دیگر مکان‌های دیدنی در این منطقه تاریخی کشور می‌توان به قلعه تاریخی بانو گشسنب یا بانوگشه، منطقه گردشگری شلال دون، کلگه امیرشیخی، کوه خامی، رود شاه بهرام، قلعه گر، اشکفت برج یا اشکفت میر محمد ظاهری، آسیاب رود رونه، تنگ انارستان، گنجگان، سعادت‌آباد، اشکفت‌های خان احمد و قنات‌های شیخ حسن اشاره کرد.