بزرگنمايي:

آریا جوان - شهرستان بندرلنگه در 251 کیلومتری جنوب غربی بندرعباس، یکی از قدیمی‌ترین بنادر جهان است. این شهرستان از سمت شمال با استان فارس و شهرستان بستک از سمت جنوب به خلیج‌فارس و از سمت شرق به شهرستان بندر خمیر و از غرب با شهرستان پارسیان هم‌مرز است. این شهرستان دارای سه بخش مرکزی، کیش و شیبکوه است.
مردم بندرلنگه به زبان فارسی با گویش محلی سخن می‌گویند. این شهرستان آب و هوایی بسیار گرم و مرطوب دارد و درجه حرارت به دلیل رطوبت و وزش باد بالاست و بارندگی در آن متغیر و گاه همراه با باران‌های سیل‌آساست.
نام و پیشینه تاریخی بندرلنگه
واژه لنگه در فرهنگ‌ها به معنی تا، تک، یکتا، بی‌همتا نادر آمده است. بنا به پاره‌ای روایت‌ها، نام پیشین این شهر به دلیل وجود مروارید مرغوب و زیاد در آب‌های آن، شهر یا بندر مروارید بوده است که به‌مرورزمان به لنگه تغییریافته است.
بعضی نویسندگان بر این باورند که شهر بندرلنگه به دلیل آبادانی، بزرگی و نفوس زیادی که داشته است، به لنگه یا لنگه دنیا سرشناس بوده، شماری نیز می‌گویند که لنگه همتای بندر بمبئی هندوستان است و به همین جهت نام لنگه بر این بندر نهاده شده بود.
بعضی بر این باورند که لنگه در عربی لنجه، به معنی بادیه‌نشین و ییلاق است و چون آب‌وهوای این بندر نسبت به دیگر نقاط خلیج‌فارس بهتر بوده و مردم سرزمین‌های جنوبی خلیج‌فارس، تابستان را در بندرلنگه می‌گذرانیدند، به این محل لنجه گفته‌اند، سپس لنجه تبدیل به لنگه شده و واژه لنگه، فارسی شده لنجه است.
در زمان هخامنشیان، خلیج‌فارس و بنادر آن موردتوجه پادشاهان هخامنشی قرارگرفته و از رونق خاصی برخوردار شدند. بنادر تجاری خلیج‌فارس در این دوره عبارت بودند از بندر دیلمون، تااکه، مکّن، لیان، که این بنادر از شهرهای پررونق بودند، اما در همین دوره از بنادر دیگری هم نام‌برده شده، ازجمله آپستانا و گوگونا که گمان می‌رود «گوگونا» همان بندرلنگه و آپستانا، همان رأس بستانه کنونی باشند.
اگر «گوگونا» همان بندرلنگه امروزی باشد، عمر ایجاد بندرلنگه از زمان هخامنشیان تا امروز به بیش از 2500 سال می‌رسد، یعنی در حقیقت عمر بندرلنگه از دوران هخامنشیان شروع می‌شود. قدیمی‌ترین تاریخی که برای وجود این بندر اشاره‌شده، همین عنوان «گوگونا» است.
جزایر
جزیره کیش: این جزیره ازنظر محیط‌زیست از بکرترین مناطق طبیعی خلیج‌فارس است که جغرافیای ویژه آن، زمینه‌های مساعدی برای گسترش گردشگری و تجارت فراهم ساخته است.
سواحل مرجانی، آکواریوم بزرگ دریایی، اسکله تفریحی، ورزش‌های آبی، غواصی، معماری خاص، شهر تاریخی حریره، مسجد ماشه، کشتی یونانی، پارک دلفین‌ها و… در کنار مجتمع‌های تجاری بزرگ، از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری کیش هستند.
جزیره لاوان: وسعت این جزیره 76 کیلومترمربع است که تا شهر بندرلنگه 91 مایل دریایی فاصله دارد. مهم‌ترین کالای صادراتی جزیره مروارید است که در فصل خاصی، اهالی به صید آن می‌پردازند.
جزیره هندورابی: این جزیره با 8/22 کیلومترمربع مساحت در فاصله 133 کیلومتری بندرلنگه قرارگرفته است. فعالیت اقتصادی بیشتر اهالی آن، صید و غواصی است. این جزیره ازنظر طبیعی یکی از جزایر زیبای استان است که امکانات و استعدادهای طبیعی آن چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
جزیره شتور (شیدور): این جزیره در 5/1 کیلومتری جنوب شرقی جزیره لاوان قرار دارد. جزیره شیدور از باارزش‌ترین و مهم‌ترین پناهگاه‌های حیات‌وحش در خلیج‌فارس است و یکی از مناطق حفاظت‌شده کشور است.
آثار تاریخی شهرستان بندرلنگه
عمارت فکری: این عمارت یکی از بناهای مهم دوره قاجار است که از ویژگی‌های جالب‌توجهی برخوردار و توسط تاجر سرشناس مروارید، عبدالواحد فکری، بناشده است. این عمارت داری دو حیاط با اتاقی در اطراف آن‌ها و پنج بادگیر است. مساحت کل بنا 2600 مترمربع است و به شماره 1833 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
قلعه لشتان: در 6 کیلومتری شرق شهر بندرلنگه، بر فراز صخره‌ای طبیعی و مرتفع، شهری باستانی مربوط به اواخر دوره ساسانی و اوایل اسلامی وجود دارد. این شهر باستانی به وسعت 15 هکتار، مجموعه‌ای وسیع بناهای سکونتی، آب‌انبارها و چند مزارستان که دورتادور آن را حصار دفاعی فراگرفته است. اغلب بناهای سکونتی در صخره‌ها کنده‌شده است. بیش از 85 خانه مسکونی در سطح قله شناسایی‌شده که این خانه‌ها دارای ابعاد نامنظم هستند. این قلعه به شماره 16316 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
قلعه مغویه: این قلعه از آثار دوره قاجار و به قلعه شیخ سلطان معروف است که در بندر مغویه در غرب بندرلنگه قرار دارد. قلعه مذکور دارای سه‌طبقه است و به شماره 2230 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مسجد ملک بن عباس: این مسجد در خیابان پاسداران و نزدیکی ساحل قرارگرفته است. بنیان این مسجد از دوره صفویه است و مسجد کنونی به دوره قاجار تعلق دارد.
مسجد افغان: این مسجد در محله افغان بندرلنگه واقع و از آثار حاج احمد افغان است که در دوره افشاریه ساخته‌شده و به شماره 1062 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مسجد خداداد: این مسجد در محله مساح بندرلنگه قرار دارد که ازنظر زیبایی، یکی از کامل‌ترین مساجد بندر به شمار می‌آید. محراب این مسجد دارای تزیینات گچ‌بری ارزنده‌ای است و از آثار دوره زندیه به بعد است. مسجد خداداد در سال 1354 به شماره 1065 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
خانه گلبتان: این خانه از بناهای زیبای دوره قاجاریه در بندرکنگ است که یک حیاط مرکزی با تعداد زیادی اتاق و بادگیر دارد. طاق‌ها و گچ‌بری‌های زیبای آن نمایانگر هنر استادکاران آن دوره است. در سال 1377 به شماره 2229 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بافت تاریخی کنگ: در بافت بندرکنگ، 10 اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ثبت‌شده که شامل مجموعه بافت قدیم، مسجد، برکه، زیارتگاه، خانه تاریخی و قلعه پرتغالی‌ها است که در سال 1381 به شماره 6530 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
شهر باستانی حریره: پستی‌وبلندی‌ها و خرابه‌های شهر قدیمی حریره حدود 120 هکتار وسعت دارد که شامل خانه اعیانی، بخش کارگاهی و صنعتی و حمام است که در سال 1376 به شماره 1886 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند.
شهر زیرزمینی کاریز: قنات کیش بیش از 2500 سال قدمت دارد و از آب شیرین قابل شرب ساکنان جزیره را تأمین می‌کرده ولی اکنون به یک شهر زیرزمینی شگفت‌انگیز تبدیل‌شده که بیش از 10 هزار مترمربع وسعت دارد.
صنایع‌دستی
با توجه به پیشینه تاریخی بندرلنگه، صنایع‌دستی هم در این شهر قدمت دارد و گفته می‌شود اولین مرکز صنایع‌دستی در سال 1302 در بندرلنگه ساخته‌شده و در حدود یک قرن سابقه دارد.
ظرفیت‌های رشته گلابتون دوزی بندرلنگه موجب شد این شهر به‌عنوان شهر ملی صنایع‌دستی (گلابتون دوزی) ثبت شود.
گلابتون دوزی، خوس‌دوزی، زری‌دوزی و سوزن دوزی و ساخت برقع ازجمله مهم‌ترین صنایع‌دستی بندرلنگه است که هنر دست‌زنان این مرزوبوم است.
غذا
گوبولی، قلیه ماهی، ماهی سرخ‌کرده، شوربا، چنگال، جلاب، نان تومشی، نان فلزی، تنوری، تنکی، فتیر، شلشلی، گپکی و نان رگاگ ازجمله غذاها و خوراکی‌های محلی شهرستان بندرلنگه هستند.
* گزارش از صدیقه غلامی