بزرگنمايي:

آریا جوان - ایران / روانشناسان بر این باورند، فردی که دچار اختلال بدریخت‌انگاری باشد، حتی پس از جراحی زیبایی نیز راضی نیست و امکان دارد همان جراحی نیز تبدیل به دغدغه تازه‌ای برای فرد شده و به مرور عامل تازه‌ای برای افسردگی باشد.
زیبایی چهره اصیل ایرانی همیشه زبانزد بوده اما طی دو دهه گذشته با رشد سریع صنعت جراحی زیبایی، تبلیغات لجام گسیخته در بستر فضای مجازی و افزایش متقاضیان، این اصالت جای خودش را به تحریف داده به طوری که در برخی موارد استانداردهای زیبایی نامتجانس غربی بر ایرانیان تحمیل شده است.
برای درک بهتر کافی‌ است سری به اکسپلور اینستاگرام بزنید؛ دختران جوانی را می‌بینید که با انجام عمل‌های اغراق آمیز، تزریق چربی، کیلو کیلو ژل و بوتاکس، چهره‌ نازیبایی از خود ساخته‌اند و هر روز با انتشار کلیپ و عکس نه تنها به دنبال‌کنندگان صفحه مجازی‌شان افزوده می‌شود بلکه برای تأیید چهره‌ای نامتعارف، بقیه را به خاطر صورت طبیعی به سخره می‌گیرند.
روانشناسان بر این باورند، فردی که دچار اختلال بدریخت‌انگاری باشد، حتی پس از جراحی زیبایی نیز راضی نیست و امکان دارد همان جراحی نیز تبدیل به دغدغه تازه‌ای برای فرد شده و به مرور عامل تازه‌ای برای افسردگی باشد.
من زشت نیستم، اعتماد به نفس ندارم
شیوا محمودی روانشناس بالینی به «ایران» می‌گوید: «با توجه به گستردگی عمل‌های زیبایی میان جوانان نمی‌توانیم موضوع اختلال را به همه جامعه تعمیم دهیم چرا که نمی‌شود همه دچار اختلال باشند. بحث اختلال بدریخت انگاری را می‌توانیم به بخشی از این افراد منتسب کنیم اما آنچه که مهم‌تر از اختلال است، احساس عزت نفس و ارزشمندی است. در میان مراجعه کنندگانم نمونه‌های بسیاری را دیدم مثلاً دو خواهری که یکی چشم‌های درشت‌تری دارد و معیار زیبایی در خانواده همان چشم درشته می‌شود و خواهر دیگر به دنبال راهی برای تغییر می‌گردد تا این نقص را برطرف کند. از دید روانشناسی در حل این موضوع «باید و نباید» کارساز نیست. چراکه عمل‌های زیبایی آنقدر هم بد نیستند اما باید بدانیم در چه سنی و چه شرایطی به دنبال بهتر شدن باشیم مثلاً خانم 45 ساله‌ای که دچار افتادگی پلک یا چین و چروک شده است چه ایرادی دارد برای رفع این مشکل اقدام کند اما اکنون معضل جامعه ما این گروه نیستند بلکه دختران جوانی هستند که با وجود زیبایی خدادادی با تأثیر از شبکه‌های مجازی و اطرافیان به دنبال تغییر در ظاهرشان هستند. این تغییرات رفته رفته به افراط کشیده می‌شود به طوری که اکنون دخترانی را می‌بینیم که لب‌های بسیار برجسته یا گونه‌های فوق اغراق‌آمیز دارند و باز هم به دنبال تزریق و جراحی هستند.»
معضلی به نام شرکت‌های بیماریاب
 تقاضای بیش از اندازه در حوزه زیبایی با وجود هزینه‌های گزاف سبب شده نه تنها پزشکان در تخصص‌های دیگر به این حوزه روی آورند بلکه فضا را برای ورود مداخله‌گرهای غیرمجاز نیز باز کنند به طوری که اکنون در حوزه زیبایی با معضلی به نام شرکت‌های بیماریاب روبه‌رو هستیم.
دکتر عبدالجلیل کلانتر هرمزی استاد گروه جراحی پلاستیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این خصوص به «ایران» می‌گوید: «بزرگترین مشکل مردم ما ساده‌انگاری یک قضیه است.
بارها مراکزی از سوی وزارت بهداشت پیدا شده که به صورت غیرقانونی دست به ارائه خدمات زیبایی می‌زنند آن هم با تعداد بالای مراجعه کنندگان که توانسته‌اند آن‌ها را از طریق فضای مجازی جذب کنند. دکترنماهایی که با انواع تخفیف‌های یلدایی، زمستانه، عیدانه و دریافت مبلغ کمتر، مراجعه‌کنندگان بسیاری را جذب و مردم را در دام شیادی‌شان گرفتار می‌کنند، اما فقط کافی است فرد دچار مشکل شود، آن وقت دیگر هیچ اثری از آن مرکز نیست.
معضل دیگر این حوزه که به شکل قارچ‌گونه در حال گسترش است، شرکت‌های بیماریاب هستند که با جذب افراد و مثلاً معرفی بهترین پزشکان جراحی پلاستیک به بیماران، آنها را فریب می‌دهند چرا که در مجموعه آنها حتی یک جراح پلاستیک واقعی هم وجود ندارد و افراد را به دست پزشک‌نما یا جراح پلاستیک‌نماها می‌سپارند. توصیه می‌کنم مردم سلامتی‌شان را برای عملی که به هیچ وجه ضرورتی ندارد به خطر نیندازند و برای دریافت هرگونه خدمات زیبایی، به مراکز معتبر مراجعه کنند.»

به خاطر یک مشت پول سیاه
ایران یکی از 10 کشور اول متقاضی انجام عمل‌های زیبایی در دنیاست که همین امر زمینه ورود افراد غیرمتخصص و گاه غیرمرتبط با رشته‌های زیبایی را به این عرصه فراهم می‌کند. متأسفانه مشاهده می‌شود که حتی برخی افراد غیرمتخصص مشخصات خود را نیز به بیمار اشتباه می‌گویند و هنگامی که فرد دچار عوارض بعد از خدمات زیبایی می‌شود و به نظام پزشکی مراجعه می‌کند، مشخصات ارائه کننده خدمت با نام و نشانی که از پزشک می‌دهد، یکی نیست. یعنی ویزیت و جذب بیمار توسط دلال انجام شده و عمل هم توسط تکنیسین و فقط یک پزشک پرونده‌ها را مهر زده است. تجربه‌ای که فرزانه در تزریق اشتباه بوتاکس داشته و زمانی که به افتادگی پلک و تاری دید دچار می‌شود درمی‌یابد پزشکی که برای این کار انتخاب کرده همان فردی که تزریق را انجام داده، نبوده و ارائه‌کننده خدمت تخصص کافی در تزریق نداشته است. او از طریق تبلیغات گسترده در یکی از شبکه‌های اجتماعی جذب این کلینیک زیبایی شده و با وجود اصرار بر انجام کار از سوی پزشک مورد نظر، به عمد فرد دیگری را به نام آن پزشک برای کار تزریق به این خانم 47 ساله معرفی کرده‌اند. همچنین این کلینیک فاقد تابلو و نام و نشان در ورودی آن بوده است.
جالب اینجاست که این بازار مکاره زیبایی اکنون پایش را به جذب خارجی‌ها برای انجام عمل‌های ارزان قیمت باز کرده و با جذب توریست‌هایی که برای دریافت خدمات درمانی یا زیبایی به کشور وارد می‌شوند به آنها نیز رحم نمی‌کنند.
دکتر بابک نیکومرام رئیس انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران در خصوص توجه به توریسم درمانی در حوزه زیبایی می‌گوید: «جراحی‌های زیبایی می‌توانند ارزآوری مناسبی برای کشور داشته باشند، به شرط آنکه مسیر ورود بیمار به کشور تا انجام عمل مشخص باشد و از ورود مداخله‌گران غیرمجاز جلوگیری شود، زیرا اگر بیمار خارجی ناراضی باشد یا مرگ و میری برای بیمار بین‌المللی اتفاق بیفتد، ممکن است در فضای مجازی موجب بدنامی حوزه سلامت و پزشکی ایران شود.»
جریمه‌ها بی‌اثر است
در اکثر کشورها، افرادی که در حوزه غیرتخصصی‌شان ورود کنند و به قولی دست به تیغ شوند، مشمول جریمه خواهند شد؛ جریمه‌هایی که حتی می‌تواند همراه با مجازات زندان برای متخلفان باشد، اما در ایران، برای مداخله‌گران جراحی، جرم‌زدایی حبس صورت گرفته است.
همچنین پای سلامت، تغییر چهره‌ها و جان افراد در میان است، بنابراین باید قوانین به گونه‌ای طراحی شوند که بر حسب مورد، کاملاً بازدارنده باشند. نبود قوانین بازدارنده و اکتفا به جریمه‌های نقدی منجر به افزایش تعداد افرادی که بدون برخورداری از تخصص لازم مبادرت به انجام چنین عمل‌هایی می‌کنند، شده و همین امر موجب نگرانی متخصصان شده است. دکتر نیکو مرام به «ایران» می‌گوید: «متأسفانه افزایش مبلغ جریمه‌ها نمی‌تواند بازدارنده باشد، چراکه شرکت‌های فعال در حوزه زیبایی آنقدر قدرت اقتصادی دارند که پرداخت این جریمه‌ها برایشان کاری ندارد و دوباره به همان کار ادامه می‌دهند.»
ضرورت تدوین قوانین و دستورالعمل‌های مشخص
این فوق تخصص جراحی پلاستیک توضیح می‌دهد: «تأثیرات مخرب فضای مجازی و چشم و هم‌چشمی‌ها باعث افزایش گرایش به سمت جراحی‌ها و تزریق‌های زیبایی شده است. همان‌طور که در تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی مشاهده می‌شود، تصاویر اغواگرانه‌ای که ممکن است این روزها با هوش مصنوعی یا فیلترها ایجاد شده باشند، با سهل و آسان وانمود کردن این اعمال موجب فریب جوانان، بویژه بانوان و هدایت آنها به اعمال جراحی زیبایی می‌شوند.» او معتقد است، «با وفور کلینیک‌های زیبایی در فضای مجازی با عناوین فریبنده که فاقد مجوز بوده و آزادانه مبادرت به تبلیغات کاذب و گذاشتن عکس‌های قبل و بعد جذاب می‌کنند، نمی‌توان توقع داشت مردم وسوسه نشوند. بنابراین برای حذف شیادان از این حوزه باید قوانین و دستورالعمل‌های مشخصی وجود داشته باشد.
مسئولان وزارت بهداشت باید با همکاری انجمن‌های اصلی مرتبط در حوزه جراحی زیبایی، دستورالعمل‌های جامع زیبایی را تدوین کنند تا با حفظ سلامت مردم، حقوق افرادی که سال‌ها در این حوزه تحصیل کرده‌اند نیز پایمال نشود و از هرج و مرج در طبابت نیز جلوگیری شود. از طرف دیگر افرادی هم که تمایل به جراحی زیبایی دارند باید از شماره نظام پزشکی و تخصص فرد استعلام بگیرند که برای این کار فقط کافی است به سایت نظام پزشکی مراجعه کنند تا از اطلاعات دقیق پزشک، تخصص و محل کار وی مطلع شوند. همچنین، اگر به دنبال فوق تخصص جراحی پلاستیک برای انجام اعمال جراحی زیبایی خود هستند، می‌توانند به سایت انجمن جراحی پلاستیک و زیبایی ایران نیز مراجعه کنند.»
آموزش، تنها راه برون‌رفت از چالش زیبایی
با وجود همه آسیب‌های گفته شده، شیوا محمودی روانشناس بالینی معتقد است، «باید به سمت عزت نفس در بانوان حرکت کنیم و آموزش‌هایی را برایشان بگذاریم که اصلاً هدفشان از ایجاد این تغییر در صورت یا بدن چیست؟ باید سطح آگاهی را بالا ببریم تا مردم خودشان تصمیم بگیرند، وگرنه با فریاد زدن معایب این حوزه نمی‌توانیم جلوی متقاضیان را بگیریم.»