بزرگنمايي:

آریا جوان - به‌نظر شما چیزی که رفتار و عملکرد ما را در بیشتر مواقع مشخص می‌کند چیست؟ چگونه می‌توانیم بر رفتارهای بدبینانه و منفی خود مسلط شویم و از آنها جلوگیری کنیم؟ آیا اصلا چنین چیزی امکان‌پذیر است؟
آرمان: همه افراد وقتی کسی به آنها گستاخی کند، به‌عنوان مثال بگوید: «چقدر شما تنبل هستید! چقدر شلخته و بی‌دقت هستید!» فورا واکنش نشان می‌دهند که این‌طور نیست و هرچه که به ذهنشان برسد، ممکن است برای دفاع از خود بگویند. اما زمانی‌که چنین حرف‌هایی را به خود بگویند، چه؟ آیا واقعا در گفت‌وگوی درونی از خود دفاع می‌کنند یا اینکه با چنین گفت‌وگوی درونی همراه می‌شوند و خلق‌وخو و رفتار خود را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
در بیشتر مواقع ما متوجه گفت‌وگوهای منفی درونی و همراهی مداوم خودمان با آنها نمی‌شویم در حالی‌که بسیاری از رفتارها و عملکردهای‌مان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به‌عنوان مثال، سه دوست هستید که در صف ایستاده‌اید ناگهان فردی چیزی می‌گوید واکنش هر کدام متفاوت است. چیزی که این تفاوت را مشخص می‌کند نوع فکر افراد است.
افکار منفی، افکار خودآیندی هستند که رفتار و خلق را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به‌عنوان‌مثال در موقعیتی بدون اینکه کاری انجام‌شده باشد، احساس می‌کنید بدخلق شده‌اید مسلما در این موقعیت افکار خودآیند و منفی را در ذهن مرور می‌کنید اما متوجه آنها نیستید.
شکار افکار
اولین گام برای جلوگیری از افکار منفی شناسایی آنهاست. برای شناسایی بهتر آنها به خود بگویید: «به چه چیزی فکر می‌کردم؟» پرسش از خود به شما کمک می‌کند تا افکارتان را پیدا کنید. در شناسایی افکار حتما باید فکرها را تشخیص دهید، زیرا گاهی به‌جای شناسایی افکار، موقعیت یا احساس را تعریف می‌کنید.به‌عنوان‌مثال؛ موقعیت: همسرتان قرار است به خانه زودتر بیاید اما به قول خود عمل نمی‌کند. در این موقعیت افکار شما ممکن است این باشد که «به من اهمیت نمی‌دهد» یا «بازهم مثل همیشه بدقولی کرد» یا «اتفاقی افتاده است» و… افکاری مانند «به من اهمیت نمی‌دهد» یا بدقول است موجب می‌شود تا احساس عصبانیت و غمگینی در شما ایجاد شود. اگر فکر کنید کاری برای او پیش‌آمده وگرنه امکان بدقولی وجود ندارد، احساس و پیامد رفتار متفاوت است. ممکن است نگران شوید و به او زنگ بزنید. بنابراین چیزی که در موقعیت‌ها، رفتار و نگرش‌ها را تحت کنترل دارد چگونگی افکار فرد است.
افکار زیر ذره‌بین
برای اینکه بدانید افکار شما بدبینانه یا منطقی است، زمانی که افکار خود را شناسایی می‌کنید، شواهد موافق و مخالف افکار خود را بیابید. به‌عنوان‌مثال؛ شواهد مخالف: همسرم بدقول است. به‌جای آن بگویید «بیشتر مواقع به‌موقع می‌آید.» پیامد شواهد مخالف: آرام‌شدن هیجانات و عواطف شماست و بهتر می‌توانید فکر و عمل کنید.
تفسیرهای جایگزین
بعد از اینکه افکار خود را شناسایی کردید و شواهد مخالف یا موافق آنها را پیداکردید، به تفسیر جایگزین آن بپردازید. به‌عنوان‌مثال خودتان را جای یک فرد دیگری مثلا مادرتان قرار دهید، یعنی سعی کنید این موضوع را از جنبه‌ها و دیدگاه‌های دیگری نیز نگاه کنید؛ این کار موجب فکرکردن، آرام‌شدن و تصمیم درست است. به‌عنوان‌مثال مادرم می‌گوید: «اتفاق مهمی نیست، ممکن است برای هرکسی این اتفاق بیفتد.»
تصمیم درست
زمانی که توانستید افکار خود را شناسایی کنید و همچنین منطقی و بدبینانه‌بودن آنها را حدس بزنید، از هیجانات و عواطف مناسب برخوردار می‌شوید و مسلما تصمیم درست و منطقی می‌گیرید. بنابراین یکی از بهترین روش‌های مقابله با افکار منفی و فاجعه‌آمیز بررسی افکار، موقعیت‌ها و دیدن افکار از زوایا و دیدگاه‌های مختلف و مسلط‌شدن بر افکار و احساسات است. در این صورت می‌توانید تصمیم درست بگیرید و از شتاب‌زدگی پرهیز کنید. تصمیم نادرست و فاجعه‌آمیز موجب ناراحتی و درماندگی افراد می‌شود درحالی‌که تصمیم‌های درست، شادابی و رضایت افراد را به همراه دارد و اعتمادبه‌نفس و امیدواری افراد افزایش می‌یابد.